De wondere wereld van het wadlopen

Maak kennis met een bijzondere activiteit in een prachtig stukje natuurschoon: wadlopen! Voor elke leeftijd en mate van fitheid is er wel een geschikte manier om het te beleven. Je bent niet bang om een beetje vies te worden, toch?

Je staat aan het uiterste randje van ons land bovenop een dijk. De zilte zeewind blaast door je haren. Eindeloze weilanden achter je, een even eindeloze bak modder voor je. Daarheen? Waarom zou je dat nou weer willen?



Stap voor stap ga je met je voeten in het slik. Langzaamaan voel je het koude water je schoenen binnenstromen. Je vraagt je even af of het allemaal wel goed gaat komen, verliest bijna een schoen, maar merkt al snel dat je het wadlopen toch een beetje onder de knie begint krijgen. Dan wijs de gids je op allemaal bijzondere diertjes en leer je het unieke landschap steeds meer waarderen. Gewoon in eigen land valt er nog een hele wondere wereld te ontdekken. Geloof me, het is niet voor niets uitgeroepen tot werelderfgoed.

Best leuk? Heel erg leuk zelfs! Wadlopen is een bijzondere ervaring die ik je echt van harte kan aanbevelen. En ik weet waar ik het over heb, want ik ben acht jaar wadgids geweest voor de Waddenvereniging. Tofste zomerbaantje ooit!

Wadlopen kan op vele manieren en is daardoor geschikt voor iedereen van kinderen vanaf een jaar of 6 tot topatleten. Ga wel altijd met een gids, want dan kom je zeker terug en kom je bovendien een hoop meer te leren.

Waddenzee

Eerst even een introductie in het gebied. Helemaal in het noorden van ons land ligt de TVTAS: de eilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Met nog meer eilanden die voor de kust van Duitsland en Denemarken liggen, vormen ze een soort keten die parallel aan het vaste land ligt. Tussen die barrière van eilanden en het vasteland ligt de Waddenzee veilig ingesloten.

De Waddenzee is heel ondiep en rustig. Door de getijden wordt er continu water en zand af- en aangevoerd. Bij de zeegaten tussen de eilanden is de stroming snel en diep, maar verder bij de zeegaten vandaan stroomt het water steeds langzaam en wordt de Waddenzee ondieper. Hier kunnen zelfs de kleinste zandkorreltjes bezinken, waardoor de bodem slikkig wordt. Bij laagwater vallen grote delen van de Waddenzee droog en kun je letterlijk over die slikkige zeebodem lopen. Behalve voor nieuwsgierige toeristen zijn dit ideale omstandigheden voor bijzondere soorten schaaldieren, wormen, vissen en vogels. Ga je mee?

Oversteken

De bekendste manier van wadlopen is een oversteek. Daarbij loop je meestal van het vasteland naar een eiland of wadplaat. Dit is meteen ook een vrij pittige manier van wadlopen. Je moet door een dikke laag slik en als de ondergrond wat steviger wordt, moet je hier en daar – soms tot je billen of je middel – een geul door. En het belangrijkste, je moet binnen een bepaalde tijd aan de overkant zijn, voordat het water weer terug is. Doorlopen dus!

Ik ben twee keer naar Ameland gelopen, waarvan één keer ‘s nachts. Met mijn ervaring op het wad, viel het me een beetje tegen dat ik best nog moeite moest doen om het allemaal bij te houden. Als je een redelijke conditie hebt, is het prima te doen, maar er is niet echt tijd om beestjes te bekijken en uitgebreide fotoshoots te houden.

Maar als je dan ergens in het midden bent, die diepe geul overwonnen hebt, de vogels af en aan ziet vliegen en om je heen niet anders dan zand en zee ziet, weet je dat het het waard was. Het is zó bijzonder als je helemaal op eigen kracht naar het midden van een (overwegend) drooggevallen zeebodem hebt weten te lopen en daar midden in het niks te staan. En als je dan aan de overkant bent, ben je natuurlijk best een beetje trots. Als je daarna weer met de boot teruggaat, zie je nog eens hoe maf het is dat je de heenweg gelopen hebt.





Als enigszins fitte beginner kun je in 3 of 4 uur naar Ameland, Rottumeroog, Engelsmanplaat of deels met een bootje naar Schiermonnikoog lopen. Ervaren wadlopers kunnen ook helemaal op eigen kracht naar Schiermonnikoog of Simonszand lopen. Lopend naar mijn lievelingseiland Terschelling? Om dat te mogen doen, moet je eerst in één getij naar Ameland én terug weten te lopen, geselecteerd worden, een medische keuring doen en zéér gunstige weersomstandigheden afwachten. Alleen voor ultieme die hards dus. Naar Vlieland en Texel is zelfs helemaal niet te doen. Tussen die twee eilanden lopen dan weer wel, mits je een ervaren fanaticus bent die zin heeft om halverwege aan een palenconstructie te gaan hangen tot het volgende getij.

Een tocht kun je boeken bij onder andere Wadloopcentrum Frylân of Wadlopen Pieterburen. Wees er op tijd bij, want de tochten zitten meestal vol. Het seizoen loopt van mei tot en met oktober. In augustus en september heb je de grootste kans op gunstig weer en een aangename watertemperatuur.

Kleed je altijd goed warm aan als je het wad op gaat. Op het wad is het net iets frisser dan op land. Doe wel altijd een korte broek aan, want een lange broek wordt zeker nat en dan heb je er meer last dan plezier van. Als het echt koud is, kun je eventueel een regenbroek over je korte broek aantrekken. Die beschermt tegen de wind, maar plakt niet zo erg als een koude lap tegen je huid en droogt veel sneller.

Heb je nog een paar hoge gympen rondslingeren? Die zijn het meest ideaal voor de oversteek. Als je er flink aan kunt trekken zonder dat ze losgaan, zitten ze strak genoeg. Laarzen blijven makkelijker in de modder hangen en je voeten worden toch wel nat. De gympen kunnen na afloop in de wasmachine, maar echt schoon worden ze meestal niet meer.

Excursies

Zo’n oversteek is echt wel een aanrader, maar als het een stapje te ver voor je is, heb ik een – stiekem nog veel leuker – alternatief voor je. Een wadexcursie. Hierbij loop je vanaf een beginpunt op een eiland of vanaf het vasteland een rondje met een gids en is er meer tijd voor goede verhalen, beestjes zoeken en lekker rondstruinen.

Bij de eerder genoemde wadlooporganisaties vind je zulke tochten meestal onder de noemer zwerf- of ontdekkingstocht en duren ze 1,5 tot 4 uur. De minimumleeftijd en ‘moeilijkheidsgraad’ verschillen per excursie, maar als het voor kleinere kinderen geschikt is, kun je ook zeker mee als je minder fit of heldhaftig bent.

De wadexcursies waar ik je álles over kan vertellen zijn die van de Waddenvereniging. Tijdens de zomervakantie kun je vanaf Texel en Terschelling bijna elke dag mee met een tocht van 2 uur. De tocht is geschikt voor kinderen vanaf een jaar of 6 en is volledig gericht op het ontdekken van de wonderen van het wad. Waar je je voor aanvang nog afvroeg wat er dan eigenlijk te zien zou moeten zijn in zo’n grote plas modder, roep je na afloop dat je nooit had verwacht dat je zoveel moois zou zien. Je zou niet de eerste zijn in ieder geval.







In plaats van een grote bebaarde Fries – ook leuk, daar niet van – krijg je een jonge, enthousiaste vrijwilliger voor je snufferd. Deze vertelt je waarom het wad het wad is, hoe het werkt met getijden en hoe je je de wadloopskills eigen maakt. Je gaat op zoek naar wadpieren, slakjes, garnalen en oesters. Met een beetje mazzel vang je misschien wel een platvisje of eet je een verse kokkel rechtstreeks uit het wad. Met of zonder zeesla. De krabben zijn sowieso altijd een hoogtepuntje. Ook is er meestal de gelegenheid om een stukje te wandelen waarbij je het lopen-op-de-zeebodem-gevoel goed kan ervaren, terwijl je kijkt hoe de vele vogels hun maaltje bij elkaar verzamelen. Als je een avondexcursie boekt waarbij de zon net ondergaat, is het helemaal een sprookje.

Ik kan er eindeloos over doorgaan, maar je kan het beter gewoon zelf gaan ervaren. Als je in de zomer op Texel of Terschelling bent, moet je zeker je kans grijpen. Boek één of twee dagen van tevoren en reserveer dan meteen surfschoentjes, zodat je geen oude gympen hoeft op te offeren.

Wadlopen dus!

Om dat de vertrekpunten voor de meesten van ons niet bepaald om de hoek liggen, kun je je wadloopavontuur meteen combineren met een tripje naar bijvoorbeeld de prachtige Friese Elfsteden, Terschelling of Pieterburen. Meestal kun je bij de wadloopcentra ook privé-excursies aanvragen, zodat je er een familie- of bedrijfsuitje van kan maken. Of geef een excursie aan iemand als duurzaam cadeau!

Ben je al enthousiast geworden over wadlopen? Het is zo’n unieke activiteit in een bijzonder stukje van ons eigen land dat je het eigenlijk gewoon eens meegemaakt moet hebben. Nu weet je tenminste dat er voor iedereen een manier is om het wad te beleven. Welke optie spreekt jou het meest aan?