Lekker scrubje cadeau doen voor moederdag? Voor je het weet geef je ook de zee en het leven daarin een onbedoeld cadeau dat niet teruggebracht kan worden, maar wel een hoop schade aan zal richten: microplastics. Wat zijn microplastics en hoe kunnen we er verdomd eenvoudig omheen?
Microplastics
Je hebt vast wel eens het etiket van je shampoo, tandpasta of bodylotion bekeken en je afgevraagd wat de genoemde ingrediënten nou eigenlijk zijn. De Latijnse en (quasi-correcte) chemische naamgeving zeggen ons niet zo snel wat. Maar als we polypropyleen (PP), polyethyleen (PE), polyethyleen tereftalaat (PET), polymethyleen tereftalaat en nylon op rijtje zetten, gaat er dan wel een belletje rinkelen? Plastics, inderdaad. Aan veel verzorgende producten worden namelijk zeer kleine bolletjes van één van dit soort plastics toegevoegd. Dit zijn microplastics, ofwel microbeads. Ze zorgen bijvoorbeeld in scrubs voor hun scrubbende werking, maar zitten ook vaak in tandpasta’s, douchegels, reinigers, peelings, shampoo’s en crèmes.
Voor onze gezondheid kunnen deze microplastics in eerste instantie niet zoveel kwaad. Je scrubt, schrobt en boent jezelf ermee en spoelt het dan af. Maar dan verdwijnt het je afvoerputje in. De waterzuiveringsbedrijven zijn niet in staat om deze minuscule stukjes plastic uit ons afvalwater te filteren, waardoor ze uiteindelijk in ons milieu terecht zullen komen.
Zoals ook de grotere stukken plastic die op andere manier in de zee belanden, zal het plastic verder in steeds kleine stukjes uit elkaar vallen, maar nooit geheel afgebroken worden. De restjes plastics worden vervolgens teruggevonden in vogels, vissen en zelfs in plankton. Behalve dat ze het milieu belasten hebben ze zo alsnog een indirect effect op onze gezondheid, zoals de onderstaande strip duidelijk weergeeft.
Beat the microbead
Op oplossing? De plastic deeltjes zijn heel eenvoudig te vervangen met natuurlijke en ook nog eens goedkope producten zoals bijvoorbeeld zout en zand. Steeds meer fabrikanten doen dit nu gelukkig ook, waardoor er van alle soorten producten genoeg plasticvrije varianten zijn om uit te kiezen. Bovendien komt er steeds meer politiek draagvlak voor het verbieden en uitfaseren van de microplastics. Totdat dat volledig gebeurd is, zullen we zelf nog even op moeten letten. Maar ook dat wordt ons gemakkelijk gemaakt.
The Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee hebben veel aandacht gegenereerd voor het probleem met hun initiatief Beat the Microbead. Ze hebben fabrikanten aangespoord om met alternatieven te komen en een overzicht gemaakt van verzorgingsproducten en cosmetica met en zonder diverse soorten plastics. Pas als een fabrikant kan aantonen dat hun producten volledig plasticvrij is, worden ze als zodanig opgenomen in de productenlijsten. Nog makkelijker: download de app van Beat de Microbead en scan de barcode van het product dat je overweegt te kopen. Zo weet je zeker dat iedereen blij is met je cadeau!
[EDIT: Dit artikel schreef ik voordat ik bekend werd met de problemen van palmolie. Lees daar meer over in Palmolie: een uitgebreid verslag over waarom en hoe je het kunt vermijden.]