Vergroot je positieve impact: praat over duurzaamheid

Praten over duurzaamheid kan best lastig zijn, maar is ook hard nodig als we met zijn allen naar een duurzame samenleving willen. Waarom en hoe je dat aanpakt lees je in dit blog.

Als je op duurzame blogs zoals deze rondsnuffelt, ben je er waarschijnlijk al wel van overtuigd dat het een goed idee is om onze impact op aarde een beetje beter binnen de perken te houden. Misschien doe je ook al wat. Afval scheiden en af en toe vegetarisch eten. Of juist fanatiek ontspullen en vliegtuigmijden.

Maar praat je wel eens met andere mensen over wat je al doet? Ook als je (voor je gevoel) pas net bent begonnen of helemaal niet het idee hebt dat je het allemaal al weet. Hieronder leg ik uit waarom het zo belangrijk is om er wel over te praten en hoe je dit aanpakt.

Waarom praten?

Veel mensen hebben het idee dat het niet zoveel zin heeft als ze zich gaan bezighouden met duurzaamheid. Wat maakt het nou uit of er één persoon meer of minder vlees eet, spullen koopt of auto rijdt? Gevoelsmatig is dit heel begrijpelijk, zeker als je om je heen veel mensen ziet en die jouw beetje moeite in één klap ongedaan lijken te maken. Maar met zijn allen het bijltje erbij neergooien brengt ons nergens en is dus niet de oplossing.

Tegenwoordig zijn we erg individualistisch en ook jouw impact wordt vaak tot een persoonlijk probleem gemaakt. Het goede nieuws is dat we samen wel degelijk verschil kunnen maken. Hiervoor is het nodig om met elkaar te praten, de verbinding op te zoeken en elkaar het gevoel te geven dat we samen meer kunnen bereiken. Stel je eens voor wat er gebeurt als (een groot deel van) alle zeven miljard aardbewoners wél het onderste uit de kan gaan halen?

Toen ik met mijn duurzame ontwikkeling aan de slag ging, begon ik ook meteen met dit blog. Ik bleek helemaal niet zo duurzaam bezig te zijn als ik al dacht, maar deelde toch al mijn ervaringen, ontdekkingen en struikelblokken. Toevallig bleek dit iets waar behoefte aan was, want ik kreeg spontaan reacties van mensen die in vergelijkbare situaties zaten en zo konden we elkaar helpen. Door te praten over wat ik deed, ging er een wereld van kansen voor me open.

Ook bleek ik vrienden te hebben die al veel verder waren in hun proces dan ik wist en merk ik dat er zowel hier als op social media veel ‘stille lezers’ zijn. Als je je aangesproken voelt, laat dan vooral vaker van je horen, want ik weet zeker dat jouw kennis en vragen waardevol zijn om samen verder te komen. Wees onderdeel van een beweging!

Tenslotte maakt het praten met geïnteresseerden het er een stuk leuker op. Je voelt je minder alleen en nutteloos, leert van elkaar en motiveert en inspireert elkaar. Langzaamaan zullen steeds meer mensen aanhaken en zich verder wegwijs maken in duurzame keuzes. Zo verklein je niet alleen je eigen negatieve impact, maar vergroot je indirect ook nog eens jouw positieve impact door anderen te inspireren.

Hoe pak je dat aan?

Toegegeven, het is makkelijker gezegd dan gedaan. Praten over duurzaam en klimaat ligt vaak gevoelig en stuit niet zelden op verzet. Duurzamer leven vergt verandering en daar hebben mensen hebben van origine nou net geen zin in. Liever hobbelen we lekker door op de automatische piloot.

Zomaar uit het niets over duurzaamheid beginnen, zal meestal weinig zoden aan de dijk zetten. Ga ik niet azen op een moment dat je uitgebreid kunt gaan preken. Wat wel helpt? Bedenk wie je doelgroep is en wat die nodig heeft om in actie te komen. Luister, deel je zorgen en vertel jouw positieve verhaal.

Bepaal je doelgroep

Zelf probeer ik duurzame keuzes te maken, omdat ik het belangrijk is dat de aarde en ons gebruik van haar grondstoffen met elkaar in balans zijn. Niet iedereen vindt dat belangrijk, dus het is goed om te bedenken wat anderen drijft. Misschien zijn ze eerder te verleiden om duurzame keuzes te maken als je ze laat zien wat het hen financieel oplevert, dat andere mensen het ook doen of juist als het op een manier kan die hun status of autonomie kan bevestigen.

Daarnaast is het goed om te weten of jouw doelgroep al aardig bezig is met duurzaamheid, wel iets wil doen maar niet goed weet waar te beginnen, het allemaal niet zoveel kan schelen of juist een pionier is. Deze groepen hebben over het algemeen namelijk ook behoefte aan verschillende soorten informatie variërend. Zo zoeken ze bijvoorbeeld naar inspiratie, persoonlijk voordeel, praktische tips of inhoudelijke informatie.

Alleen echte ontkenners van het probleem kun je vaak beter links laten liggen. Gelukkig zijn dat er in werkelijkheid veel minder dan het in de media vaak lijkt én hebben we niet eens per se iedereen nodig om toch een substantiële beweging in gang te zetten. Overigens is het het makkelijkst om de groep enthousiastelingen steeds verder uit te breiden door tips te delen en te inspireren aan de buitenkant van de groep. Voor eigen kerk preken is dus helemaal zo gek nog niet – figuurlijk dan hè.

Voer een klimaatgesprek

Als je beter weet wie je voor je hebt en wat die beweegt, kun je een klimaatgesprek gaan voeren. In tijden van hittegolven en media-aandacht voor vleesvervangers, hoef je zelf niet eens het gesprek te beginnen. Een onderwerp dat met duurzaamheid te maken heeft, zal zich vrijwel vanzelf aandienen.

Hou je vervolgens in om te gaan ratelen over wat je allemaal vindt dat er moet gebeuren, maar laat de ander vertellen. Help deze op gang te komen door vragen te stellen. Waar maakt hij zich zorgen over? Hoe zal klimaatverandering invloed hebben op het leven van deze persoon? Luister, luister, luister. Hierdoor kom je meteen meer te weten over de persoon die je probeert te bereiken. Leef je in en bevestig de identiteit en waarden van die persoon.

Een klimaatgesprek gaat over de ander, niet over jou. Iemand kan zijn zorgen kwijt en wordt door jouw vragen verder aan het denken gezet. Je kan er een positieve draai aan geven door je vragen zo te stellen dat duidelijk wordt dat er dingen te winnen zijn in plaats van dat niets meer mag. Vaak is dit genoeg voor een eerste gesprek. Neem er genoegen mee dat je alleen een zaadje plant.

Vertel jouw klimaatheldenverhaal

Vraagt de ander naar jouw mening of ervaring, dan kun je de kans nemen om zelf te vertellen. Afhankelijk van de situatie kan dit jouw algemene klimaatheldenverhaal zijn of specifiek over hoe je een bepaald thema aangepakt hebt.

Deel eerst wat jouw zorgen zijn en in je beweging heeft gebracht, maar verlies je hierbij niet in doemverhalen. Besteed slechts een klein deel van je verhaal aan het probleem en heb het vooral over de oplossingen die je ziet. Omschrijf wat je bent gaan doen of ontdekt hebt. Houd daarbij in gedachten in hoeverre jouw gesprekspartner is in zijn veranderproces en aan welke informatie hij behoefte heeft.

Houd het verhaal dicht bij jezelf en dring jouw aanpak niet op aan de ander. Deel vooral ook waar je mee worstelt en welk traject je hebt doorlopen om te laten zien dat het voor jou ook een proces is en een verandering niet per se in één keer of überhaupt perfect hoeft te verlopen. Benoem je emoties. Geef concrete en liefst herkenbare voorbeelden. Leg de nadruk op wat je wel doet in plaats van wat niet meer kan. En laat vooral zien welke positieve gevolgen de verandering je heeft gebracht.

Meer leren?

Wat je zojuist las was een overzicht met praktische tips voor een doelgroep die best al wat duurzame keuzes maakt, maar graag een stapje verder wil. Hopelijk durf je hier langzaamaan een beetje mee te experimenteren!

Meer leren over duurzaam communiceren, gedrag en psychologie?

Twee bekendere boeken over klimaatpsychologie zijn Don’t even think about it – Why our brains are wired to ignore climate change van George Marshall en What we think about when we try not to think about climate change van Per Espen Stoknes. Ook in (stripboek!) Eerste hulp bij klimaatverandering van Anabella Meijer lees je onder andere een begrijpelijk hoofdstuk over klimaatpsychologie en leer je hoe je je eigen verhaal, vaardigheden en netwerk kan gebruiken om meer positieve impact kan maken.

Actief aan de slag? Steek de handen uit de mouwen als deelnemer of coach bij Stichting Klimaatgesprekken. Hier leer je naast je eigen impact onder de loep nemen ook om erover te praten met mensen uit jouw groep en in je dagelijks leven. En last maar not least: veel van de informatie hierboven heb ik opgestoken bij de workshop ‘Duurzaam communiceren’ van ‘Verandercoach‘ Jeanine Pothuizen en ‘The Social Reporter’ Saskia Mulder. Hierbij gaven ze een fijne combinatie van theorie en inzichtelijke oefeningen over gedragspsychologie, duurzaam communiceren en storytelling. Je kan je nu aanmelden voor de volgende editie op 29 oktober 2019. Aanrader!

Heb je al eens bewust gelet op gesprekken die je met anderen voert over klimaat en duurzaamheid? Zijn je nog dingen opgevallen die juist wel of niet goed aanslaan?