Op zoek naar shampoos met milde reinigers zonder palm- of aardolie

Onze oude vertrouwde shampoos uit de supermarkt blijken helemaal niet zo goed te zijn voor onze huid en door het gebruik van palmolie en zelfs aardolie ook niet bepaald voor onze planeet. Tijd om op zoek te gaan naar mildere alternatieven.

Shampoo en zeep met SLS

Reguliere shampoos en vloeibare zeep bevatten beiden meestal voornamelijk SLS en dus beweerde ik in een artikel over palmolievrije vaste zepen ‘shampoo = zeep’. Die shampoos en zepen met SLS werken goed en kun je overal voor gebruiken. Je kleren wassen met shampoo, je haar met handzeep, je afwas doen met douchegel. Maakt allemaal niets uit.

Maar die SLS maakt het ook vrij agressief. Mijn hoofdhuid was altijd jeukerig en mijn haar snel vet. Niet voor niets zoeken veel mensen naar sulfaatvrije shampoos. Bovendien wilde ik ook geen SLS meer gebruiken, omdat hiervoor zowel de omstreden palmolie als aardolie hiervoor als grondstof gediend kunnen hebben.

Zeep als shampoo

Gelukkig vond ik al snel een hoop zepen zónder SLS of andere stofjes van palm- of aardolie. Dit waren in feite gewoon ouderwetse ‘echte’ zepen van kokos- of olijfolie. Je kan ze vinden als Aleppozeep, Masarang regenwoudzeep of Werfzeep. Onder andere Werfzeep, Savion en Babongo verkopen ook specifieke haarzepen of zogenaamde shampoo bars.

Sommige mensen wassen met succes hun haren met zo’n stuk zeep. Wel moet je dan naspoelen met een oplossing van (appel)azijn. Omdat ik blijkbaar ook dacht dat ‘zeep = shampoo’, waste ik mijn haren met Aleppozeep. Dat was geen succes!

Veel andere shampoo bars durfde ik nu ook niet meer te proberen, want de ingrediënten lijken nogal op elkaar. De basis gaat namelijk in vrijwel alle gevallen over verzeepte oliën die te herkennen zijn aan namen als sodium cocoate, sodium olivate en – van palmolie – sodium palmate. Die krijg je door olie – vroeger in eerste instantie dierlijk, tegenwoordig meestal plantaardig – te laten reageren met een loog, een sterke base die de zeep ook een erg hoge pH meegeeft. Het resultaat is een ‘ouderwetse’ of ‘echte’ zeep zoals je oma hem ook al gebruikte. Prima zeep om handzeep mee te maken, schoon te maken en de was mee te doen, maar in mijn geval bleek ‘zeep ≠ shampoo’.

Shampoo met een andere reiniger dan SLS

In plaats van een shampoo met SLS of zo’n ‘echte’ zeep, besloot ik dat ik een shampoo ging zoeken die wél een synthetische reiniger zoals SLS bevat, maar dan eentje die niet zo agressief is en niet van aard- of palmolie gemaakt is. Misschien zou dat wel eens de gulden middenweg kunnen zijn.

Welke reiniger?

In een uitgebreide zoektocht naar aardolie- en palmolievrije reinigers vond ik dat sodium coco sulfaat waarschijnlijk een geschikte kandidaat is. Daarnaast zijn disodium cocoyl glutamaat, coco glucoside, disodium cocoamphodiacetaat, disodium cocoamphodipropionaat en sodium cocoyl isethionaat ook nog mogelijke opties. Disodium cocoyl glutamaat en coco glucoside lijken in ieder geval niet van aardolie gemaakt te zijn. Verder heb ik nog hoop dat er enkele fabrikanten zullen zijn die deze reinigers in een palmolievrije samenstelling gebruiken. Wie weet…

Zijn deze reinigers als ze vrij zijn van aard- en palmolie dan helemaal fantastisch? Nee, helaas niet. Vanwege de grote hoeveelheid verzadigde vetzuren is kokosolie vrijwel altijd het alternatief voor palmolie en ook kokospalmen groeien hier niet bepaald als onkruid in de achtertuin. Wel heb ik er vertrouwen in dat het in ieder geval minder schadelijk is voor milieu en klimaat dan wanneer ik reinigers op basis van palmolie gebruik.

Hoewel agressievere reinigers misschien best handig zijn in je schoonmaakmiddel, ben ik eigenlijk best opgelucht dat de overgebleven reinigers relatief mild zijn. Misschien kom ik zo eindelijk eens van die wondjes in mijn hoofdhuid af en kan ik mijn haar vooral nog minder vaak gaan wassen, zodat ik überhaupt minder grondstoffen hoef te verbruiken en dat is natuurlijk altijd duurzamer.

Vloeibare shampoos

Vloeibare shampoos hebben niet mijn voorkeur. Je koopt voornamelijk een plastic fles met water. Dit veroorzaakt meer afval en is ook nog zwaarder in het transport. Tenslotte vind ik een shampoo bar juist gebruiksvriendelijker doordat je hem makkelijk mee kan nemen. Maar omdat ik weet dat niet iedereen er zo over denkt, ben ik alsnog op zoek gegaan naar mildere shampoos zonder palm- of aardolie.

Er zijn veel ‘natuurlijke’, biologische en/of sulfaatvrije shampoos te vinden die één of meerdere potentieel palmolievrije en tevens meestal milde reinigers bevatten. Helaas worden ze bijna altijd gecombineerd met andere reinigers en ingrediënten die waarschijnlijk wel op palmolie wijzen. Glycerine, stearate, tocopherol en caprylate zijn veel voorkomende voorbeelden. Ik durf niet te beweren dat shampoos met deze stoffen per definitie palmolie bevatten, maar om zeker te weten dat ze dat niet doen, is navraag nodig.

Ik dook op de etiketten en vele klantenservices op zoek naar opheldering.

Geen of te weinig informatie

John Masters, Rahua, Yes to, Louis Wedmer, Natulique, Naturgin en Lavera geven geen gehoor aan mijn vragen. Hun shampoos bevatten allen een of meerdere stoffen die mogelijk van palmolie gewonnen kunnen zijn. Ondanks het ‘natuurlijke’ imago van deze merken zit er in een enkele shampoo zelfs stoffen met aardolie als grondstof. Totdat het tegendeel bewezen is, ga ik er van uit dat deze shampoos niet palmolievrij zijn.

O’right en The Body Shop reageren wel, maar enkel om hun ingrediënten kenbaar te maken. Op de vraag van welke oliën hun ‘verdachte’ ingrediënten gemaakt zijn, krijg ik geen reactie meer.

De volgende merken reageren ook, maar weten me niet te overtuigen dat hun shampoos palmolievrij zijn. Lovea zegt zelf niet te weten waar hun ingrediënten van gemaakt zijn. Hema zegt dat de coco glucoside in hun volume-shampoo van kokosolie is, maar geeft geen toelichting over de cocamidopropyl betaine, glycerine, glycol distearate en glyceryl oleate. Rodolphe & Co beweert dat decyl glucoside, caprylyl/capryl glucoside en cocamidopropyl betaine van suiker gemaakt is. Dat geldt inderdaad voor de helft van het molecuul, maar over de olie die voor de andere helft én voor de glycerine gebruikt wordt, krijg ik ook na doorvragen nog geen duidelijkheid.

Graham beweert dat hun sodium lauroyl sarcosinaat, caprylyl/capryl glucoside, coco glucoside en glycerine uitsluitend van kokosolie is. Deze ingrediënten zouden gemaakt worden in hun fabriek in Australië. Klinkt hoopvol, maar op de website staat dat de glycerine van plantaardige oliën gemaakt is en niet specifiek kokosolie. In een volgende reactie blijven ze volhouden dat het om uitsluitend kokosolie gaat. Alle stoffen kunnen technisch gezien inderdaad allemaal van kokosolie gemaakt zijn, maar ik ben toch nog niet helemaal overtuigd. De reacties zijn zo beknopt dat ik me afvraag of het allemaal wel klopt. Bovendien gebruiken ze wel palmolie in hun zeep en conditioner, dus blijkbaar is het niet hun ambitie om palmolievrije producten aan te bieden.

Waarschijnlijk met ongecertificeerde palmolie

De shampoos van Naif, Paul Penders en Nonique bevatten glycerine en soms ook andere stoffen die van plantaardige olie gemaakt zijn. Naif gebruikt een mengsel van oliën en Paul Penders gebruikt zeker palmolie in andere producten, waardoor er bij deze merken waarschijnlijk palmolie in de glycerine zal zitten. Van Nonique verwacht ik nog een reactie hierover.

Ik heb geen navraag gedaan bij Timotei, Dr. Organic en Zwitsal, omdat het al duidelijk is dat deze merken palmolie gebruiken. Bij Timotei staat het zelfs op het etiket, Zwitsal gebruikt SLS en iemand anders had het al nagevraagd bij Dr. Organic.

Opvallend: tot nu toe heb ik nog geen enkel merk gegarandeerd palmolievrij durven verklaren!

Zeker met palmolie, maar wellicht duurzamer?

Weleda, Urtekram en Green People geven direct toe juist wél palmolie te gebruiken, maar zeggen hierbij dat het om duurzame palmolie gaat. Urtekram onderbouwt dit door hun RSPO-certificering te noemen. Ze kopen niet de olie zelf in, maar alleen de bewerkte ingrediënten en lijken zich verder niet zo te bekommeren om hun grondstoffen. Ook Weleda maakt gebruik van RSPO-gecertificeerde palmolie, maar toont duidelijk meer ambitie om het daar niet bij te laten. Ze geven in een uitgebreide reactie toe sterk afhankelijk te zijn van leveranciers en dat de traceerbaarheid van bewerkte ingrediënten erg lastig is – iets dat ik dan wel durf te beamen. Weleda zou nauw samenwerken met hun leveranciers en zich bemoeien met het ontwikkelen van duurzamere palmolie. Bovendien zoeken ze intussen naar alternatieven, waardoor hun glycerine nu al van koolzaadolie wordt gemaakt. Green People geeft aan dat ze RSPO-certificering niet ver genoeg vinden gaan. Ze hebben wel een biologische certificering voor hun olie uit de Filippijnen en Ecuador die volgens Green People zelf strenger is dan RSPO en garantie geeft dat er geen ontbossing plaatsvindt. De documenten over die certificeringen die ze me opstuurden, kan ik niet zo goed op waarde schatten, maar hun uitgebreide reacties getuigen van transparantie en dat pleit enorm voor ze!

De beste keuze voor een vloeibare shampoo

Ondanks dat geen van de bovengenoemde shampoos helemaal ideaal zijn, zijn ze waarschijnlijk alsnog beter dan de reguliere shampoos met SLS. Als we er vanuit gaan dat werkelijk elke shampoo met reinigers palmolie bevat, zijn Weleda en Green People wellicht de beste keuzes, omdat zij tenminste de intentie lijken te hebben om de palmolieindustrie te verduurzamen.

Ook de andere shampoos kunnen eventueel alsnog beter zijn, omdat de meesten – met uitzondering van Naturgin, Louis Wedmer en Zwitsal – een stuk milder zijn. Hierdoor is de kans groot dat je minder vaak hoeft te wassen en verbruik je zo tenminste nog minder palm- en/of aardolie. Als je kiest voor een shampoo op basis van een palmolievrije reiniger waarbij de palmolie pas in een minder voorkomend ingrediënt verwerkt is, gebruik je op die manier nog minder palmolie. Met sodium coco sulfaat zit je dan goed, maar ook coco glucoside heb je goede kans dat er geen palmolie in zit. Ook wat dat betreft zijn Weleda en Green People dan weer betere keuzes, maar kun je eventueel ook uitwijken naar bijvoorbeeld Naif, Yes to of de supergoedkope (maar niet die van 1 euro) shampoo van Hema.

Vaste shampoos

Het voordeel van een vaste shampoo bar is dat hij compact en licht is. Omdat er geen water in zit, zijn er ook geen conserveringsmiddelen nodig. Vaak zitten er veel minder ingrediënten in dan in vloeibare shampoo, waardoor het makkelijker is om zeker te weten of je niet met palm- of aardolie te maken hebt. Shampoo bars op basis van een reiniger hebben bovendien het voordeel dat je – in tegenstelling tot bij echte zeep – geen naspoeling van appelciderazijn meer nodig hebt, waardoor je sneller klaar bent met je duurzame douchebeurt.

Tussen de palmolievrije zepen en shampoos die ik eerder zocht, stond er slechts eentje tussen die niet op basis van zeep is, maar een reiniger bevat. De shampoos van Pachamamaï zijn op basis van sodium cocoyl isethionaat, een stof die verdacht is om zijn palmolie maar ook zonder gemaakt kan worden. In dit geval zou het van kokosolie gemaakt zijn, maar dat is nog even op goed vertrouwen, want de bevestiging van een controleur laat al enige tijd op zich wachten. Deze shampoo ben ik momenteel aan het testen.

Inmiddels heb ik ook Lamazuna toegevoegd aan het rijtje van palmolievrije shampoo bars. Hoewel deze shampoo naast sodium cocoyl isethionaat ook nog glycerine en stearinezuur bevat, kan een medewerker mij verzekeren dat ze een leverancier hebben die al deze stoffen van andere oliën maakt. Het blijft een kwestie van vertrouwen, maar afgaande op de reacties durf ik dat in dit geval wel aan.

Nóg leuker dan het vinden van twee palmolievrije shampoo bars is dat ik intussen ook begonnen ben met zelf shampoo bars maken! Dat is verrassend makkelijk en succesvol. Hier ga ik jullie binnenkort alles over vertellen!

Conditioners

Als je een milde shampoo gaat gebruiken, kun je beter geen conditioner meer gebruiken waar siliconen in zitten. Dit krijg je er dan namelijk niet meer goed uit. Als je überhaupt al conditioner nodig hebt, kun je deze waarschijnlijk beter vervangen, want ik heb er nog geen gevonden die niet barst van de palmolieverdachte stoffen.

Het goede nieuws is dat je je conditioner makkelijk kan vervangen met een spoeling van 1 deel (appelcider)azijn op 10 delen water. En geen zorgen, de geur verdwijnt zodra je haar droog is. Als dit nog niet genoeg is, kun je twee eetlepels kokosolie smelten – au bain marie of kort in de magnetron – en dit op je hoofdhuid en in je haar masseren. Laat het een paar uur of een nachtje in een handdoek gewikkeld zitten en was je haar dan met je nieuwe milde shampoo.

Gebruik jij al een shampoo met milde reiniger? Of zou je er eentje willen proberen?