In 2016 berekende ik hoeveel impact ik op het milieu maakte op het gebied van koopgedrag, voeding, vervoer en meer. Omdat de totale impact veel te groot was, maakte ik voornemens om mijn leven te verduurzamen en sindsdien kijk ik elk jaar hoe het ervoor staat. Zou ik intussen al binnen de draagkracht van de aarde leven?
Milieuimpact berekenen
Twee jaar geleden rond deze tijd was ik nog niet zo lang bezig om mijn leven bewust wat duurzamer te maken. Ik wist dat minder vlees eten, korter douchen en weinig energie verbruiken zou helpen, maar ik wilde graag weten welke aanpassingen nou echt het meeste verschil maken. Ik doe natuurlijk liever met weinig moeite iets met een groot effect dan dat ik al mijn tijd steek in iets wat veel minder zin heeft.
Gelukkig ontdekte ik toen ook het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn. Hierin presenteert zij de top 10 categorieën waarmee de gemiddelde Nederlander de grootste impact op het milieu maakt. Op nummer 1: spullen. Op de voet gevolgd door vlees eten.
Maar hé, ik ben natuurlijk geen gemiddelde Nederlander. Aan de hand van het boek en bijbehorende onderzoek rekende ik mijn eigen top 10 uit. Ik vergeleek mijn verbruik met dat van die gemiddelde Nederlander en rekende dat om naar ‘milieupunten’. Dikke vette nummer 1: vliegen. Ook bij veel andere categorieën week mijn impact nogal wat af van de gemiddelde Nederlander.
Hoe dan ook, het totaal van al die categorieën bleek veel te hoog. Niet vier keer te hoog, zoals voor een gemiddelde Nederlander, maar alsnog ruim drie keer te hoog. Als iedereen zo zou leven als ik, zouden er drie planeten nodig zijn. Verre van duurzaam dus. Daarom schreef ik bij elke categorie op wat ik dacht te kunnen verbeteren om dichter bij een eco-neutraal leven te komen.
Sindsdien houd ik mijn voortgang bij en ben ik ook dit jaar opnieuw aan het rekenen gegaan. Het uur van de waarheid. Is mijn leven er weer een stukje duurzamer op geworden?
Update 2018
De berekeningen maak ik steeds van augustus van het voorgaande jaar tot en met juli van het huidige jaar. Dit keer dus van augustus 2017 tot en met juli 2018. Voor deze periode ben ik zo precies mogelijk nagegaan wat ik heb verbruikt, gekocht, gegeten, gereisd, enzovoorts.
Spullen
Een gemiddelde Nederlander koopt jaarlijks voor 2200 euro aan spullen. Daar kan ik met gemak onder blijven, hoewel ik me er ook van bewust ben dat dat een stuk lastiger is als je bijvoorbeeld een nieuwe wasmachine nodig hebt. Vorig jaar kocht ik weinig en had ik ook de kringloopwinkel herontdekt. Ik had eigenlijk wel verwacht deze trend voort te zetten, want voor mijn gevoel koop ik haast niets (nieuws) meer. Dat ik nu weer iets hoger uitkom, vind ik wel een beetje teleurstellend.
Ik graaf in mijn bankrekeningen en heb het idee dat mijn koopgedrag toch wel meevalt. Zo kocht ik niet heel veel, maar wel relatief duur juist in de hoop dat het langer meegaat (regenbroek, onderhoudsspray, schoensmeer) of een duurzamere keus is (beddengoed van biokatoen, zonnebrandcréme van Attitude). Ook gaf ik een aardig bedrag uit aan boeken, maar ik geloof niet dat die een enorme impact hebben. Tenminste niet zoals mijn guilty pleasure – de duurste en minst duurzame aankoop van het jaar: een nieuwe cameralens.
Vlees
Ja, gelukt! Zoals beloofd staat de teller op nul. Nou ja, misschien dat ik stiekem eens een stukje gerookte ham of Pekingeend geproefd heb, maar dat stelt weinig voor. En het mooiste is: het kost me eigenlijk helemaal geen moeite meer. Het voelt nu ineens vrij belachelijk dat ik er zo lang over gedaan heb om het vlees eten af te bouwen, maar goed, ik ben er gekomen en I’m here to stay.
Wonen
Onze impact is sowieso al relatief laag, doordat we klein wonen. Ook zijn we vrij zuinig met stoken, koken en douchen, hebben we de allerzuinigste apparatuur en laten we niets overbodigs aan staan. Ten opzichte van vorig jaar is ons energie- en waterverbruik nog iets afgenomen. Eigenlijk hebben hier niet erg hard ons best voor gedaan, hoewel ik misschien wel iets korter en minder warm ben gaan douchen. Ook gaat de televisie haast niet meer aan. Het grootste verschil komt waarschijnlijk doordat de verwarming minder aan is geweest. Dat dekentje van de kringloop doet goed dienst hier in de winter.
Auto
Die 8745 kilometer die een gemiddelde Nederlander jaarlijks rijdt, haal ik nooit. De dikke vette road trip van vorig jaar kom ik dit jaar tegemoet door zelfs haast niet eens met mensen meegereden te hebben. En de ritjes die ik dan wel maakte, waren zonder uitzondering met een volle auto, waardoor mijn aandeel klein bleef. Zo laag als dit ga ik vast niet volhouden, maar deze categorie is er niet eentje waar ik me verder druk om ga maken.
Plantaardig eten, vis en drinken
Net als eerdere jaren schat ik mijn verbruik gelijk in aan die van een gemiddelde Nederlander, namelijk 923 kilo eten per jaar waarvan 70% dranken. Aangezien ik geen vis eet en geen thee, koffie, nauwelijks sappen en frisdranken en ook niet bijster veel alcohol nuttig, vermoed ik dat mijn impact een stuk lager uit zal vallen, maar ik kan niet goed inschatten hoeveel dan precies.
Intussen probeer ik wat beter te letten op de herkomst van mijn groente en fruit, stop ik losse producten netjes in mijn herbruikbare groentetasjes en kies ik vaker voor biologisch. Wel eet ik vrij veel chocolade en dat is ongetwijfeld niet zo duurzaam.
Vliegen
Mag ik deze overslaan? Nee? Oké, vooruit dan. Ik riep begin dit jaar dat ik tenminste een jaar niet meer ga vliegen, maar eind vorig jaar ging ik nog wel en die telt nu gewoon keihard mee. Het was iets minder ver dan voorgaande jaren en onderweg heb ik meteen vriendinnetjes opgezocht, maar echt nodig was het niet. Het was een gevolg van jarenlang mijn vriend proberen over te halen om eindelijk eens met me te gaan backpacken in Azië, terwijl ik zelf intussen eigenlijk steeds minder graag wilde. Nou ja, het vliegen dan, de reis ter plekke maken natuurlijk wel.
Het goede nieuws is dat ik voor vakanties inmiddels meer dan genoeg alternatieven kan verzinnen dichter bij huis en zo’n zomerse zomer in Europa helpt ook mee om niet ver weg te hoeven. Daarnaast verschuift mijn gevoel al snel van ‘niet meer mogen’ naar ‘niet meer willen’ en dat is al een flinke verbetering ten opzichte van vorig jaar. Met het vliegtuig op vakantie ‘omdat het kan’, hoeft voor mij niet meer. Wel blijft het wringen, want als ik echt helemaal niet meer wil vliegen, zou dat ook betekenen dat ik mijn verre vrienden en familie nooit meer op kan zoeken en dat is eigenlijk ook weer geen optie voor mij.
Kleding
Voor 2016 kocht ik al aanzienlijk minder kleding dan een gemiddelde Nederlander, maar toen in 2016 het pas echt tot me doordrong hoe verrot de kledingindustrie is, heb ik een tijd bijna niets gekocht. Dit jaar kocht ik weer wat meer – zelfs iets meer dan in 2016. Hiervan is ongeveer de helft eerlijk geproduceerd en de andere helft tweedehands, waaronder een aantal items die ik zelfs nieuw al haast niet meer hoopte te kunnen vinden. Alleen een paar sneakers (die ik later alsnog fair vond) en drie bh’s (die héél hard nodig waren én perfect zitten) kocht ik bij reguliere ketens. Ik raak steeds meer vertrouwd met de fair fashion-merken en tweedehands kleding. Vooral tweedehands bevalt me goed, omdat het aanbod me verrast en ik incidentele miskopen daar minder erg vind. Wel blijf ik ervoor waken dat ik niet ineens flink ga inslaan, want dan is ook tweedehands niet per se zo duurzaam meer.
Zuivel en eieren
Vorig jaar begon ik mijn yoghurt te vervangen met sojayoghurt en dat ben ik blijven doen. Eitjes eten we ook nog steeds niet erg veel. Het vervangen van yoghurt zorgt voor een iets lagere score dan voorgaande jaren, maar de hoeveelheid kaas die ik eet zorgt voor het overgrote deel van die score – kaas heeft vijf keer meer impact dan yoghurt – en die neemt maar niet af. Ik heb intussen wel wat veganistische kaasjes gevonden die wel lekker zijn, maar geen volwaardige vervangers zijn. Vleesvervangers voor op brood vind ik een groter succes, dus ik ga deze naast de gebruikelijke hummus en pindakaas nog vaker en bewuster inzetten om iets vaker van de kaas af te kunnen blijven.
Water
Ons waterverbruik is wederom iets afgenomen. Omdat ook het gasverbruik minder was, denk ik dat we minder gedoucht hebben en vooral minder gestookt hebben. Nu het deze zomer zo ontzettend droog is, ben ik me veel bewuster van mijn waterverbruik en merk ik dat er toch echt een hoop te verbeteren valt. Meestal is er water in overvloed in Nederland en watergebruik is niet iets wat nou zo enorm veel impact veroorzaakt, maar onnodig overmatig gebruik blijft uiteindelijk toch gewoon verspilling die we zouden moeten voorkomen.
OV
Mijn impact voor het OV is een stuk hoger dan die van de gemiddelde Nederlander. Niet gek als je geen auto hebt. Opvallend is dat de helft van de kilometers op vakantie is afgelegd: een kwart met de trein in Europa en een kwart met de bus op de bestemming van de vliegvakantie. De andere helft zijn treinreisjes in eigen land. Allemaal niet echt dingen waar ik op wil besparen, want zó vaak zie ik mijn vrienden en familie nou ook weer niet en helemaal niet meer verder reizen – of fietsen, buh! – dan onze eigen regio kan ik nog even niet aan als voormalig globetrotter. Maar goed, als we zo decadent zijn om twee keer per jaar op vakantie te gaan, zie ik het wel zitten om één keer verder in Europa te treinen en één keer iets dichterbij.
Totalen
De gemiddelde Nederlander heeft een totale milieuimpact van 940 punten, terwijl er per persoon slechts 235 punten beschikbaar zijn als we de aarde niet meer willen belasten dan zij aankan. In 2016 scoorde ik 742 punten, 3.2 keer meer dan mij toekomt. In 2017 scoorde ik 638 punten, 2.7 keer meer dan mij toekomt. En dit jaar scoorde ik 556 punten, 2.4 keer meer dan mij toekomt.
Conclusies
Tja, met die vliegreis wist ik natuurlijk al wel dat dit jaar nog altijd niet echt duurzaam geweest is. Alleen de vlucht is al meer dan die 235 milieupunten die ik zou mogen gebruiken en veroorzaakt maar liefst de helft van mijn totale impact dit jaar.
De verbetering ten opzichte van vorig jaar is eigenlijk volledig vanwege de kortere vliegreis, maar ook zonder vliegen zou ik nog 286 punten overhouden en dit is met 1.2 keer zoveel als mij toekomt nog steeds teveel. Het valt me een beetje tegen dat ik op andere vlakken niet veel verbeterd ben of dit gecompenseerd wordt doordat ik weer wat meer aan spullen besteed heb. Goede wake up call, want naast stoppen met vliegen moet ik op andere punten dus ook scherp blijven.
Wel zijn veel spullen tweedehands of een duurzamere variant, is zelf bijna alle kleding tweedehands of eerlijk en/of duurzaam geproduceerd en schat ik mijn impact voor overig voedsel waarschijnlijk te hoog in, waardoor mijn werkelijke impact iets lager zal zijn. De grootste winst ligt uiteraard bij het vliegen en in mindere mate ook bij kaas. Bovendien moet ik in de gaten houden dat ik niet ongemerkt meer spullen ga kopen of heel ver met het OV reis als er een goed alternatief dichterbij is.
Waar ik vorig jaar nog verdeeld was tussen optimisme over een duurzaam leven dat wel haalbaar leek te zijn als ik maar zou stoppen met vliegen en de confrontatie van in hoeverre diezelfde vliegreizen dat tot nu toe nog verhinderen, ben ik nu iets optimistischer over het kunnen minderen met vliegen en juist iets zorgelijker over de rest. Met niet vliegen, geen auto hebben, weinig spullen kopen en geen vlees eten ben je er blijkbaar nog steeds niet helemaal.
Maar goed, stapje voor stapje. Ik weet weer waar ik nu sta en ga lekker door.
[Update: niet lang na het schrijven van dit blog rekende ik in de vlog van The Social Reporter uit hoe groot mijn impact is volgens mijnverborgenimpact.nl. Bekijk het filmpje hier.]
Heb jij je eigen milieuimpact al eens uitgerekend? Je kan simpele maar niet zo nauwkeurige voetafdruktesten doen, maar als je even wat tijd kunt vrijmaken, zou ik je zeker aanraden om de interactieve impactcalculator in te vullen. Het geeft enorm veel inzicht in je gedrag en wat je het beste aan kan pakken om duurzamer te leven. Wat zijn jouw grootste uitdagingen?
Hoi Linda, ik was ook ontzettend onder de indruk van De Verborgen Impact. Dit voorjaar via de bieb gelezen. Zo nauwkeurig als jij met de calculator – wat een fantastisch initiatief van je – ben ik nog niet aan de slag geweest. Staat aankomend najaar zeker op het programma! Ja weet je, we zijn hier gek op Griekenland. Niet alleen het weer, maar ook het eten en de ontzettend vriendelijke mensen spreken enorm aan. Ik sta mezelf toe daarheen te vliegen eens per jaar. Ik weet geen alternatief. Jij? Groetjes!
Oh tof dat het je boek ook kent. Confronterend en inzichtelijk tegelijk 🙂
Een alternatief voor Griekenland ligt er een beetje aan wat je zoekt en welke concessies je wil doen. Mooi weer, lekker eten en vriendelijke mensen kun je ook wel dichter bij huis vinden, lijkt me. Ik ken het gevoel dat je gek bent op een plek en daar terug wil, maar dat wil niet zeggen dat je van andere plekken niet ook zoveel zou kunnen genieten. Dat is wel een mentaliteitsverandering die soms even tijd nodig heeft.
In theorie kun je met de auto (en eventueel boot) naar Griekenland, maar dan merk je wel pas hoe ver het eigenlijk is 😉 Kun je er wel weer een roadtrip van maken en nieuwe ontdekkingen doen onderweg! Voor het idee: als je met zijn tweeën gaat is vliegen op die afstand ongeveer 2,5 keer vervuilender, als je met zijn vieren gaat is vliegen zo’n vijf keer vervuilender dan met de auto. En zo’n vlucht veroorzaakt ongeveer een derde van de impact die je maximaal zou willen maken als je duurzaam wil leven.
Italië en Kroatië zijn een stuk beter bereikbaar met de auto (of trein) en vind ik ook zo’n fijne Mediterraanse sfeer hebben. Je zou ook nog kunnen overwegen om het ene jaar met de auto naar Italië te rijden en het andere jaar naar Griekenland te vliegen. Dan kom je er alsnog behoorlijk vaak en scheelt toch een hoop. En gewoon van jaar tot jaar bekijken wat je wel en niet wil doen en laten, want je mag natuurlijk altijd van gedachten veranderen 🙂
Hartstikke bedankt voor je grondige advies! Daar heb ik ECHT wat aan. Ja weet je, ik wil graag duurzaam leven en veel minder (of niet) vliegen dan eens per jaar maar ik heb hier ook een lieve vriend te overtuigen (die overigens heel goed bezig is, maar minder fanatiek is dan ik). 😉 Ik hoorde ‘m onlangs over Kroatië. Gaan we eens uitpluizen.
Fijn dat je er wat mee kan! Toevallig dat je vriend ook al over Kroatië was begonnen. Je moet het inderdaad wel samen willen! Misschien helpt het om vast lekker te lezen en plaatjes bekijken van Kroatië, dan ben je Griekenland zo vergeten 😉 Ik vond het zelf fijn dat het heel gevarieerd is met sfeervolle stadjes, mooie nationale parken, bos, zee, eilanden. Wij gingen er vooral veel wandelen, snorkelen en eilandhoppen, maar je kan ook cultuur snuiven, scootertje huren, uitgaan of op het strand liggen. Misschien moet ik eens een reisgids schrijven, haha.
Heel fijn dat je deze calculator hebt ontwikkeld! Ik ga het na mijn vakantie ook invullen. Ik weet al zeker dat ik niet goed ga scoren eigenlijk, ik vlieg namelijk nog veel te veel. Maar voor de rest ben ik wel nieuwsgierig!
Ah dat zou ik leuk vinden! Het geeft echt veel inzicht hoor. Sommige dingen zul je inderdaad al wel weten, maar ik was de eerste keer best verrast en nu geeft het me houvast om te beslissen waar ik me wel en niet druk om ga maken. Hopelijk zie je aan mijn voorbeelden dat het nog niet perfect hoeft te zijn om vooruitgang te kunnen boeken 😉
Pingback: How sustainable have I lived the past year? 2017/2018 – When A Teen Goes Green