Hoe je kleding (niet meer) bijdraagt aan de plastic soep

Bij het wassen van je synthetische kleding komen veel microplastics vrij die de oceanen, het leven daarin en uiteindelijk onze eigen gezondheid schaden. In afwachting van echt grote oplossingen, zijn er wel een paar dingen waar je rekening mee kunt houden.

Hoe je kleding bijdraagt aan de plastic soep

Je hebt er vast wel eens van gehoord: de plastic soep. Grote hoeveelheden plastic komen in onze oceanen terecht. Soms gebeurt dit doordat er plastic vanaf schepen in zee geloosd worden, maar nog veel vaker komt het plastic vanaf het vasteland. Zwerfafval wordt dan via wind en rivieren naar zee getransporteerd, terwijl het maar langzaam afgebroken wordt in kleinere stukjes.

Dieren kunnen verstrikt raken in grotere stukken plastic, terwijl ze kleinere stukjes vaak opeten waardoor ze te weinig voedsel binnen krijgen en daardoor verhongeren. De allerkleinste stukjes, de microplastics, vormen een onzichtbaarder maar zeker zo groot risico.

Microplastics ontstaan niet alleen bij de afbraak van grotere stukken plastic in de oceanen, maar komen ook vrij door bijvoorbeeld het slijten van autobanden, het gebruik van synthetische kleding of worden zelfs opzettelijk toegevoegd aan sommige cosmetica. Over het vermijden van microplastics in cosmetica schreef ik eerder in Beat the microbead.

Synthetische kleding wordt gemaakt van bijvoorbeeld polyester, fleece, nylon, polyamide of polyacryl. Je panty’s, yogabroek, fleecetrui, sportkleding, zwemkleding, ondergoed en sokken zijn waarschijnlijk (deels) synthetisch. De plasticachtige vezels komen vrij door slijtage en zijn dan in feite microplastics. Via je wasmachine belanden de vezels in het water. Omdat ze door waterzuiveringsbedrijven niet uit het water gehaald kunnen worden, komen ze uiteindelijk in de oceanen terecht. Microvezels die vrijgekomen zijn bij wasbeurten zijn naar schatting verantwoordelijk voor maar liefst een derde van alle microplastics in de oceanen!

In de oceanen kunnen de microplastics giftige stoffen aan zich binden en in plankton, schaaldieren en vissen terechtkomen. Daarnaast blijken synthetische vezels zich ook via de lucht te verspreiden. Zo zijn er zelfs microplastics gevonden in honing! Via ons voedsel en onze longen krijgen we microplastics binnen zonder dat we weten wat de gezondheidsrisico’s zijn.

Dit filmpje (3 minuten) van The Story of Stuff geeft een duidelijk beeld van het probleem.

Hoe je kleding niet meer bijdraagt aan de plastic soep

Minder synthetische stoffen gebruiken

Alle synthetische kleding slijt en draagt daardoor bij aan de plastic soep. De meest directe manier om het ontstaan van microplastics te voorkomen, is dus ook om simpelweg geen synthetische stoffen meer te gebruiken.

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want synthetische vezels zitten in veel van onze kleding. Daarnaast brengen natuurlijke vezels weer heel andere milieuproblemen met zich mee, waardoor het moeilijk te bepalen is welke stoffen we dan beter kunnen gebruiken. Tenslotte hebben synthetische stoffen vaak unieke eigenschappen die met natuurlijk textiel niet altijd goed te benaderen zijn.

Na het van het strand rapen van vele grote en kleine stukken visnet, was ik in eerste instantie erg enthousiast toen ik hoorde dat sommige bedrijven de visnetten hergebruiken. Zo worden er bijvoorbeeld badpakken, schoenen, sokken en yogabroeken van gemaakt. Fleecetruien worden ook vaak van gerecycled plastic gemaakt. Daardoor hoeft er geen nieuwe olie gebruikt te worden en dat scheelt een hoop milieubelasting. Maar als we deze kleding gaan gebruiken en wassen, komen er alsnog microplastics in het milieu terecht. Naar mijn idee kunnen we die oceaanplastics veel beter recyclen tot iets wat veel minder hard slijt. Zoals een skateboard, bouwstenen of je eigen home made vaas, lampenkap of schaal.

Minder vaak wassen

Een andere optie is om dan tenminste het aantal microplastics te beperken door minder vaak te wassen. Hierdoor slijten de synthetische stoffen minder snel, komen er dus minder vezels vrij en gaat de kleding bovendien langer mee. Daarnaast bespaar je met minder wasbeurten ook nog op energie, water en wasmiddel.

Microvezels opvangen tijdens het wassen

Voor de synthetische stoffen die we dan toch af en toe willen wassen, bestaan er sinds kort een paar hulpmiddelen. Zo is er bijvoorbeeld de Guppy Friend. Dit is een waszak die aan de ene kant de kleding beschermt en slijtage helpt te verminderen en aan de andere kant de vrijgekomen vezels opvangt. Na de wasbeurt kun je de microplastics in de prullenbak gooien. De eerste exemplaren zijn pas net uitgedeeld aan de crowdfunders en een grootschaligere productie moet nog volgen. Voor een pre-order kun je ze mailen.

De Cora Ball is een stekelige bal, gebaseerd op koraal, die je los tussen je was kan gooien en dan textielvezels verzamelt. Hoewel de crowdfunding zeer succesvol was, vraag ik me af of de echt kleine vezels niet alsnog in het afvalwater terecht zullen komen. De productie wordt nu opgestart en je kan alvast een pre-order plaatsen.

Wetenschappers zouden tenslotte bezig zijn met het ontwikkelen van een wasmachinefilter. Dit lijkt me eigenlijk de meest logische manier om microvezels op te vangen, maar kunnen wij zelf helaas nog niet toepassen. Het doet me overigens wel afvragen of ze het materiaal van die Guppy Friend niet kunnen gebruiken of dat deze volgens de wetenschappers misschien toch niet goed genoeg werkt.

Synthetische stoffen met coatings

Voorlopig kunnen we de hoeveelheid vezels alleen nog maar beperken door minder synthetische kleding te gebruiken, minder vaak te wassen en (binnenkort) eventueel een waszak of bal te gebruiken. In de toekomst kunnen er mogelijk speciale coatings aangebracht worden op de stoffen waarmee slijtage wordt beperkt. Hiervoor wordt momenteel onderzoek uitgevoerd door The Plastic Soup Foundation, maar het zal uiteindelijk aan de kledingfabrikanten zijn om het toe te passen.

Maar hé, klant is koning, toch? Laten we er alvast om gaan vragen.