Haren wassen met ghassoulklei

Je haren wassen met klei! Wat zijn de voordelen? Is het eigenlijk wel zo duurzaam? En het belangrijkste: werkt het ook? Ik vertel je er alles over.

Ghassoulklei

Ghassoulklei, ook wel bekend als rhassoulklei of Marokkaanse lavaklei, wordt traditioneel gebruikt voor schoonheidsbehandelingen in de hamam. Ghassoul is dan ook niet ontoevallig het Berberse woord voor ‘wassen’. Je kan het onder meer gebruiken om je huid en haar te reinigen en verzorgen.

Wat is het?

Ghassoul is een vulkanische klei die wordt gewonnen uit Jbel Ghassoul-formatie in het Marokkaanse Atlasgebergte. Het bestaat voor het grootste deel uit een kleisoort genaamd stevensiet. De samenstelling daarvan is nog niet precies bekend, maar het is in ieder geval een soort skelet van silica en magnesium met daaromheen een laagje van mineralen zoals calcium, magnesium, kalium en natrium. Het skelet is negatief geleden en de elementen in het laagje juist positief, waardoor ze elkaar in balans houden.

Hoe werkt het?

Doordat het negatief geladen kleimineraal de positief geladen elementen aan de buitenkant heel effectief kan uitwisselen, is het mineraal in staat om vuil aan zich te binden. Zo absorbeert het stof en vet, terwijl het je huid en haar niet aantast. Het is daardoor erg mild en hypoallergeen.

Waar kun je het kopen?

Ghassoul is redelijk goed verkrijgbaar. Offline is het wel lastig, maar je zou eens kunnen gaan kijken bij een Marokkaanse winkel in de buurt. Als ze het daar niet hebben, weten ze je misschien wel te vertellen of er een andere winkel in de buurt is ie het verkoopt.

Online kun je terecht bij Marocstore, Argantheek, Argantuin of Natural heroes. Alles voor de sauna is een goedkopere optie. De laagste prijs vond ik in de Franse webshop Aroma-zone, maar die is vanwege de verzendkosten pas de moeite waard als je van plan was om ook andere dingen te bestellen.

Je kan ghassoul kopen in poedervorm of als brokjes die je zelf nog moet malen in een vijzel. Soms wordt ghassoul aangeboden als een pasta, maar die kun je beter zelf maken van poeder, want dat is goedkoper, beter houdbaar en efficiënter in transport.

Helaas, zomaar een schep zand uit je tuin zal niet werken. Dat is te grof en heeft daardoor een te klein contactoppervlak, bevat weinig mineralen en te veel organisch materiaal om je haar of huid te kunnen reinigen.

Is het wel duurzaam?

Ghassoul is een uitputbare bron en kunnen we niet zomaar opnieuw ‘maken’. Ter referentie: de klei vormde zich zo’n twintig miljoen jaar geleden door tien miljoen jaar durende erosie van sedimenten die de dinosaurussen nog meegemaakt hebben. Als we massaal met ghassoul gaan wassen, zullen we op den duur iets anders moeten verzinnen. Wat dat betreft kan het dus nooit echt duurzaam zijn.

Ghassoul wordt gewonnen uit een specifieke ondergrondse mijn in het Marokkaanse Atlasgebergte. Omdat mijnbouw in het geval van (zeldzame) metalen vaak zeer vervuilend is en mensonterend is, zet ik meteen wat vraagtekens bij de impact van het winnen van ghassoulklei.

Het gebied waar ghassoul gewonnen wordt, is droog en niet erg geschikt om gewassen op te groeien. Er lijkt dus geen of nauwelijks verdringing te zijn van waardevol landbouwgebied. Zoals je in dit filmpje kan zien, worden er voor de winning tunnels gehakt met pikhouwelen. De brokken klei worden vervolgens met vrachtwagens of met karretjes over rails getransporteerd. De klei wordt vermengd met water, uitgespreid over een vlakte en te drogen gelegd in de zon (zomer) of een oven (winter). De klei vormt hierbij harde, droge brokjes die tenslotte vermalen worden tot poeder.

De mijn lijkt voor mijn lekenoog niet heel schadelijk voor het milieu. Ik heb het idee dat er geen schadelijke chemicaliën worden gebruikt, zodat dat vaak gebeurt bij de winning van metalen. Zelfs als alle ghassoul uiteindelijk uitgegraven wordt, heb ik niet het idee dat dat erg problematisch zou zijn voor de aarde en haar ecosystemen. Alleen het water dat bij de winning gebruik wordt, is waarschijnlijk wel een schaars goed in die regio, waardoor het mogelijk ergens anders voor een tekort zorgt.

Over het sociale aspect maak ik me iets meer zorgen. De miljardairsfamilie Sefrioui heeft een monopoliepositie in de ghassoulexport. Hoewel ik nauwelijks (betrouwbare) informatie kan vinden over wat er precies gaande is, krijg ik de indruk dat die monopolie gepaard gaat met vriendjespolitiek. Ook zou het ten koste gaan van de lokale bevolking. Een politieke partij pleit voor eerlijke concurrentie en staatstoezicht. Dit roept niet alleen vragen op over wat het effect is op die lokale bevolking, maar ook over wat de omstandigheden zijn voor de arbeiders die de klei delven.

Dus is ghassoul duurzaam? Wellicht is het minder schadelijk voor mens en milieu dan palmolie waar zéker kostbare natuur voor moet wijken en mensen voor uitgebuit worden. Maar het gebruik van ghassoul zal uiteindelijk eindig zijn en ik kan zeker niet uitsluiten dat het niet gepaard gaat met schade aan de natuur, arbeiders en bewoners.

Haren wassen met ghassoul

Waarom met ghassoul?

Dat het mogelijk is om je haar te wassen met klei, ontdekte ik toen ik me ging verdiepen in no poo:je haar wassen zonder shampoo. Maar wat is er mis met shampoo? Reguliere shampoo bevat SLS of SLES. Dit zijn tamelijk agressieve reinigers gemaakt van aard- en palmolie. Niet duurzaam en niet bepaald mild voor je huid.

In eerste instantie zocht ik dan ook een shampoo die wat milder was dan reguliere shampoo en geen palmolie bevat. Ik vond een aantal geschikte low poo-opties op basis van mildere, palmolievrije reinigers zoals sodium coco sulfaat en sodium cocoyl isethionaat, maar was inmiddels ook wel benieuwd of ik zonder shampoo zou kunnen. Om te voorkomen dat ik met een vette coupe zou moeten rondlopen, probeer ik ghassoul.

Ghassoul bevat geen proteïne en is subtiel hydraterend. Dat leek me een geschikte optie voor mijn haar, want vocht en proteïne lijkt goed in balans en dat wilde ik niet verstoren met bijvoorbeeld eiwitrijk roggemeel. Bovendien is het te gebruiken zonder eerst iets te moeten koken of extra lang te moeten douchen, waardoor het wat dat betreft geen averechts effect heeft op het milieu.

Ondanks mijn twijfels over hoe duurzaam ghassoul is, ben ik het toch gaan proberen. Uit nieuwsgierigheid en vanwege het vermoeden dat het dan tenminste minder schadelijk is dan shampoo van aard- en palmolie. Maar ook in de hoop dat ik het slechts tijdelijk nodig heb en later mogelijk steeds minder vaak of helemaal niet meer hoef te wassen. Oh en misschien dat die wondjes op mijn hoofd eindelijk eens weggaan.

De test

Op het internet vond ik verschillende manieren om je haar te wassen met ghassoul. Op droog haar, op nat haar, als masker, als papje, als thee, lang laten zitten, kort laten zitten, met azijn, met rozenwater, met olie. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Ik probeerde eerst een papje van klei met water en azijn op droog haar. Het uitsmeren ging nogal stroef en het was wat geknoei boven de wasbak. Na een kwartiertje intrekken, ging ik de douche in om het uit te spoelen. Mijn haar voelde meteen schoon en zacht, maar ook nog een beetje vettig, waarschijnlijk door de azijn.

De volgende keer maakte ik een papje van alleen klei en water en nam dat mee de douche in. Daar maakte ik eerst mijn haar nat, masseerde vervolgens het papje in mijn haar en spoelde het meteen uit. Dat ging veel beter! Het uitsmeren is makkelijker, het is minder geknoei, duurt minder lang en maakt mijn haar beter schoon. Het vettige gevoel was ook verdwenen.

Het resultaat

Wat werkt het goed! Mijn haar voelt superzacht, schoon en soepel. Het is niet helemaal squeaky clean, maar het lijkt alsof er een heel dun laagje talg over mijn haar zit zonder dat het plakkerig of vies voelt, als een soort natuurlijke conditioner.

Wel moet ik mijn haar steeds blijven wassen. Eerst na vier dagen, later eens per week, maar helemaal afbouwen is nog niet gelukt. Na een paar maanden wassen met ghassoul blijft mijn haar goed schoon worden zonder dat het iets lijkt te veranderen aan de porositeit of elasticiteit. Het lijkt de slag wel wat uit mijn haar te halen, maar geeft ook meer volume en is vooral de mildste manier van haren wassen die ik tot nu toe geprobeerd heb.

Na al mijn minder succesvolle pogingen met no poo, ben ik erg blij met dit resultaat. En het is stiekem ook nog steeds een grappig idee om mijn haar te wassen met modder!

Het ‘recept’

Ook proberen?

Meng ongeveer twee eetlepels klei met twee eetlepels water. Roer niet met een metalen voorwerp, want dit reageert met de klei. Bij gebrek aan een plastic lepeltje, gebruik ik gewoon een vinger. De hoeveelheden komen niet zo nauw. Als het dik is, kun je het met je hand uit het schaaltje scheppen en als het dun is, kun je het gieten.

Neem het papje mee de badkamer in en maak je haar goed nat onder de douche. Masseer het papje in op je hoofdhuid. De lengte van je haar wordt schoon genoeg bij het uitspoelen, dus die hoef je niet in te smeren. Spoel het direct uit of nadat je klaar bent met de rest van je duurzame douchebeurt. Een naspoeling is niet nodig.

Het kan zijn dat een andere manier voor jou beter werkt – dat je bijvoorbeeld juist wel baat hebt bij het toevoegen van azijn of een beetje olie – maar dit is zoals het voor mij het beste werkt. Lees de serie over wassen zonder shampoo om erachter te komen wat je haar nodig heeft als het resultaat niet zo goed is.

Zou jij wel eens willen proberen om je haar met ghassoulklei te wassen?