Getest: zonnebrandcrèmes met anorganische (minerale) filters

Zonnebrandcrèmes met anorganische filters lijken vaak – maar niet altijd – veiliger voor mens en milieu, maar zijn ook berucht om de witte waas die ze achterlaten. Zoveel merken, zoveel verschillende samenstellingen. Welke zijn het fijnst in gebruik?

De zonnebrandcrème van Alga Maris heb ik zonder voorwaarden ontvangen van Druantia. Zoals toegelicht in de disclaimer deel ik uitsluitend mijn oprechte mening.

Dit artikel is aangepast in juni 2019. In eerdere versie ging ik er nog vanuit dat titaniumdixiode schadelijker was voor het milieu dan zinkoxide, terwijl dat dat precies andersom blijkt. Vandaar dat reacties onder het artikel mogelijk niet helemaal overeenkomen met de aangepaste inhoud.

Nadat ik eindelijk alles wat ik maar wilde weten over zonnebrandcrèmes had uitgeplozen en een paar varianten gevonden had die (toen nog) het minst schadelijk leken te zijn voor zowel onze gezondheid als het milieu, bleef er één belangrijke vraag over: zijn ze ook fijn?

Zonnebrandcrèmes met anorganische waren mij tot een jaar geleden nog helemaal onbekend, maar leken betere opties voor huid en milieu dan de meeste reguliere zonnebrandcrèmes. Deze wilde ik dus graag eens testen. Ondanks dat ik mijn best doe om genoeg te smeren, gaan flessen zonnebrandcrème eindeloos lang mee. Daarom testte ik – voor nu – twee merken en ga ik daarnaast graag af op de ervaringen van mijn lezers, collega-bloggers en andere reviewschrijvers.

Nog even over de ingrediënten

Dit hoofdstuk is een samenvatting van het artikel De perfecte zonnebrandcrème voor lichaam en milieu. Hier kun je terecht als je meer wil weten over zonnefilters, andere ingrediënten, hun invloed op onze gezondheid en het milieu en een lijst van zonnebrandcrèmes. Onderaan vind je een korte samenvatting die je bij de hand kunt houden als je op zoek gaat naar een zonnebrandcrème.

Organische en anorganische zonnefilters

Zonnefilters zijn de belangrijkste bestanddelen van je zonnebrandcrème, want deze beschermen je tegen de straling van de zon. Het verschilt per filter of je beschermd wordt tegen UV-A, UV-B of allebei en in welke mate.

Reguliere zonnebrandcrèmes bevatten organische zonnefilters. Dit is een heel diverse groep van moleculen die synthetisch geproduceerd worden, in je huid trekken en daar schadelijke straling absorberen. Sommige filters zoals oxybenzone, octinoxate en PABA zijn omstreden omdat ze schadelijk zijn voor koraalriffen en mogelijk zelfs kankerverwekkend zijn voor ons, maar er zijn ook – recenter ontwikkelde – filters die voor zover onderzocht geen schade toe lijken te brengen aan onze gezondheid en het milieu.

In zonnebrandcrèmes van merken met een groen imago vind je vaak anorganische filters. Dit zijn zinkoxide en titaniumdioxide. Deze filters blijven op je huid liggen en absorberen én reflecteren de zonnestraling. Zinkoxide beschermt goed tegen UV-A en UV-B, hetzij in iets mindere mate dan de allerbeste organische filters. Titaniumoxide beschermt echter maar matig tegen UV-A en biedt zonder toevoeging van een andere filter dan ook geen volledige bescherming.

Zonnefilters zorgen bij contact met zonlicht soms voor het vrijkomen van vrije radicalen. Titaniumdioxide lijkt dat iets meer te doen dan zinkoxide en nanodeeltjes van beide filters lijken dat ook meer te doen dan deeltjes groter dan 100 nanometer. Kleinere nanodeeltjes kunnen bovendien schadelijk zijn wanneer je ze inhaleert en zijn daarnaast ook giftig voor het zeeleven. Zinkoxide heeft meer effect op het zeeleven dan titaniumdioxide.

De beste filters

In de eerste versie van dit artikel gaf ik mijn voorkeur aan non-nano zinkoxide vanwege volledige bescherming en geringe effect op het milieu. Inmiddels blijkt juist titaniumdioxide minder schadelijk te zijn, maar die beschermt juist minder. Allebei niet helemaal ideaal dus. Wel blijkt dat het milieueffect van crèmes met beide filters in sommige gevallen mee te kunnen vallen afhankelijk van de samenstelling van het gehele product.

De nieuwere organische filters lijken op basis van nog beperkt onderzoek momenteel het minst schadelijk voor onze gezondheid en het milieu en bieden bovendien de allerbeste bescherming tegen zonnestraling. Een zonnebrandcrème gebruiken met zulke filters zou dus mogelijk een betere optie kunnen zijn, hoewel het effect op het zeeleven per crème alsnog behoorlijk kan verschillen afhankelijk van andere ingrediënten en hun onderlinge interacties.

Andere punten van aandacht

Je kan verder zo veel of weinig eisen van een zonnebrandcrème als je zelf wil. Wat ik zelf probeer te vermijden ter bescherming van mijn huid, het milieu en het zeeleven zijn alcohol, parfum, diverse etherische oliën, conserveringsmiddelen, insecticiden, siliconen, microplastics, bijenwas en ingrediënten gemaakt van aard- of palmolie. Antioxidanten zoals vitamine E en C zijn juist weer wel wenselijk. Daarnaast heb ik liever een tube of fles dan een spray of pot en is waterbestendigheid ook een pluspunt.

Op basis van alle bovengenoemde punten heb ik een heel assortiment aan zonnebrandcrèmes gerangschikt. Hierin kun je makkelijk aflezen wat er precies in welke zonnebrandcrème zit en in welke mate dat geschikt is voor ons en het milieu.

Hoe fijn is een zonnebrandcrème met anorganische filters?

Ik testte zelf twee zonnebrandcrèmes met anorganische filters. Gelukkig was ik niet de enige die hier nieuwsgierig naar was, want dankzij de ervaringen van enkele lezers – waarvoor veel dank! – en andere bloggers kunnen we hopelijk een beter beeld krijgen van wat fijn is.

Alga maris organic sun spray SPF 30

Deze zonnebrandcrème van Alga Maris kreeg ik vorig jaar van Iris van webshop Druantia. Toen had ik me nog niet helemaal verdiept in alle theorie en was nog in de veronderstelling dat alle anorganische filters oké waren en dat het vinden van een palmolievrije zonnebrandcrème onmogelijk zou zijn.

Deze zonnebrandcrème bevat zowel titaniumdioxide als zinkoxide als zonnefilters en biedt daardoor een goede bescherming. De zinkoxide is misschien niet helemaal ideaal voor het zeeleven, maar de concentratie is lang niet zo hoog als bij zonnebrandcrèmes die enkel zinkoxide gebruiken. Hij is waterbestendig en bevat vitamine E, maar ook parfum en ingrediënten waarvoor vrijwel zeker palmolie gebruikt is.



De zonnebrandcrème is een heel dunne vloeistof in sprayvorm die duidelijk naar kokos ruikt. Bij het spuiten knoei ik meteen wat en als ik eerst op mijn hand spuit, blijkt het zo dun dat het er bijna als water vanaf dreigt te lopen. Alga Maris heeft ook dikkere crème met vrijwel dezelfde ingrediënten in een pompflacon, dus dat lijkt me eigenlijk een fijnere optie. Beiden hebben een losse dop die in no time vies en los raakt, waardoor ik de spray niet zonder plastic zak eromheen in mijn reistas mee durf te nemen.

Doordat de zonnebrandcrème zo dun is, gaat het uitsmeren heel makkelijk. Zo makkelijk dat ik me afvraag of het er wel dik genoeg op zit. De witte waas valt me erg mee en lijkt zelfs eerder een beetje roze. Op mijn onderarmen en onderbenen is dit wel zichtbaar, maar in mijn gezicht is dat het nauwelijks. Daar durf ik wel mee gezien te worden!
Bovendien voelt het laagje dat achterblijft helemaal niet vervelend.

Het allerbelangrijkste is natuurlijk de bescherming en ik kan je beloven: dat zit wel goed. Snorkelen en bootje varen zijn beruchte verbrandactiviteiten, maar daar kwam ik zelfs ondanks mijn bleke winterhuidje geheel ongeschonden vanaf. Tijdens het snorkelen kon ik de zonnebrandcrème op mijn huid zien zitten en dat zat er nog netjes op toen ik na een half uur het water uit kwam. Voor wetenschappelijk doeleinden moest ik dit nog enkele malen herhalen, dus dat was wel even afzien! Ik hoop alleen dat ik het de koraal en de visjes niet te zwaar heb gemaakt met die zinkoxide en parfum.

Pluspunten: de zonnefilters titaniumdioxide en zinkoxide bieden gezamenlijk een goede bescherming, veilig voor de gezondheid, het bevat vitamine E en is waterbestendig.
Minpunten: de zinkoxide is mogelijk niet helemaal veilig voor het zeeleven, er is vrijwel zeker gebruik gemaakt van palmolie, er zit parfum in en het is een spray.
Oftewel: hij beschermt goed, is waterbestendig, smeert makkelijk en de meest schadelijke stoffen zitten er niet in, maar het milieueffect is onbekend. De spray vond ik tamelijk onhandig, maar de zonnebrandcrème smeert fijn en werkt prima. Al met al dus geen optimale, maar ook zeker geen slechte keuze.

Attitude

Nadat ik tot de (verkeerde) conclusie kwam dat het gebruik van alleen zinkoxide als zonnefilter waarschijnlijk een betere optie is voor het zeeleven, wees lezer Ingrid mij op het merk Attitude. De enige in Nederland verkrijgbare veganistische zonnebrandcrème die goed scoort op mijn lijstje. Nog net voor mijn vakantie viste ik de parfumvrije variant uit webshop Babongo.

Zinkoxide is dus de enige zonnefilter, maar er zitten helaas ook ingrediënten van palmolie in en juist geen antioxidanten. In de tube zit een crème die wat mij betreft wel iets dikker had mogen zijn. De klikdop kan ik niet verliezen en de handige tube mag zonder plastic zak erom in mijn tas. Zoals te verwachten van een parfumvrije zonnebrandcrème, ruikt het niet echt ergens naar en dat is oké.

Ondanks dat de crème niet echt dik is, lijkt hij haast taai bij het uitsmeren. Bij de eerste paar keer wrijven, lijkt het spul zich alleen te verplaatsen. Pas na een aardig aantal keer wrijven, verdeelt het zich over mijn huid. Ik dacht dat non-nanodeeltjes altijd een duidelijke witte waas zouden, geven, maar ik vind hem nauwelijks zichtbaar. Wel voelt de huid erg plakkerig aan. Op mijn lichaam is dat slechts een beetje storend, maar in mijn gezicht heeft het echt een onprettig effect. Het voelt alsof mijn huid dusdanig afgesloten wordt, dat ik niet meer kan zweten. En laat dat nou net iets zijn waar ik zo goed in ben.

De bescherming is volgens mij niets mis mee. Ik was een heel klein beetje verbrand, maar dat was het gevolg van weer zo’n gevaarlijke combinatie van zon een zeewind, waardoor ik me met mijn stomme hoofd te laat bedacht om me opnieuw in te smeren. Ondanks mijn gezweet bleef de zonnebrandcrème wel een tijdje zitten, maar zeker niet zo lang als die van Alga Maris. Ik heb niet getest of hij ook waterbestendig is als je een tijdje het water in duikt, maar hij is onder de kraan vrij makkelijk af te spoelen.

Pluspunten: zinkoxide biedt een goede bescherming, is veilig voor de gezondheid, zit in een handige tube, is veganistisch en is – in ieder geval in theorie – waterbestendig.
Minpunten: de zinkoxide heeft waarschijnlijk effect op het zeeleven, er is vrijwel zeker gebruik gemaakt van palmolie, het smeert niet heel fijn, voelt plakkerig en is voelt vooral onaangenaam in het gezicht.
Oftewel: naast de palmolie en gebrek aan antioxidanten blijkt de zinkoxide toch niet zo ideaal en hij is ook nog minder fijn in gebruik. Ik maak hem wel op, maar zal hem niet opnieuw kopen.

Zonnebrandcrèmes met alleen titaniumdioxide

De meest geteste zonnebrandcrème met anorganische filters die ik tegenkwam, is met stip Lovea bio sun spray SPF 30. Desiree, Iris, Sofie en Zoë waren er overwegend positief over, maar ik wil er kort over zijn: niet doen. Hij kan nog zo lekker smeren en het is fijn dat de titaniumdioxide niet schadelijk lijkt, maar deze zonnebrandcrème biedt onvoldoende bescherming tegen UV-A. En dan heb ik het nog niet eens over de alcohol, parfum, palmolie en insecticiden die er ook in zitten.

Ook onder andere Lavera sunscreen SPF 30 die Mariëlle en Natasja testten, Alphanova sun SPF 30 die Mariëlle testte, Acorelle spray solaire SPF 30 die Zoë testte en Naïf zonnebrandcrèmes waarvan Shirly de SPF 50 (toen nog wel mét zinkoxide) testte, zou ik je bij gebrek aan volledige bescherming willen afraden.

Zonnebrandcrèmes met titaniumdioxide en zinkoxide

Zonnebrandcrèmes met zowel titaniumdioxide als zinkoxide zijn een ingewikkelder verhaal. Ze bieden waarschijnlijk wel een goede bescherming, maar hun effect op het zeeleven is onbekend. Op basis van enkele geteste crèmes kan het effect mogelijk vrij klein of juist redelijk groot zijn. Het effect zal per product verschillen en daar kunnen we zonder afzonderlijke tests alleen maar over speculeren. Het gebruik van non-nano lijkt in ieder geval wel belangrijk.

Merel testte Goddess garden everyday SPF 30 en vond deze goed beschermen, smeren en ruiken. Naast de titaniumdioxide kan ook de lavendelolie mogelijk het zeeleven verstoren en is het gebruik van palmolie niet erg milieuvriendelijk. Earth Line argan bio sun SPF 20 bevat eveneens palmolie, maar ook parfum en extracten van citrusvruchten. Sophie was enthousiast over het gebruik ervan voor haar lichaam, maar niet voor haar gezicht vanwege de glans.

Zonnebrandcrèmes met alleen zinkoxide

Naast Attitude zijn er meer zonnebrandcrèmes met alleen zinkoxide als zonnefilter. Ze komen vaak uit Amerika en veel daarvan zijn niet of slecht verkrijgbaar in Nederland. Hoe het effect van de specifieke merken precies uitpakt zullen studies moeten uitwijzen, maar gezien het effect van zinkoxide op het milieu lijken deze opties ineens allemaal een stuk minder aantrekkelijk dan ik in eerste instantie dacht.

The Ohm collection sun safe SPF 30 is hier wel verkrijgbaar. Hoewel het zichzelf de onbeschermde claim sea safe toedicht, weet ik niet of zee-organismen het daarmee eens zijn vanwege de aanwezigheid van zinkoxide en de extracten van citrusvruchten. Ook de aanwezige bijenwas zou mogelijk restanten pesticiden met zich kunnen meebrengen, hoewel ik persoonlijk graag denk dat dat over zeer minimale hoeveelheden zal gaan. Wel lijkt hij helemaal vrij van parfum, alcohol, aardolie en palmolie. Mariëlle blijkt alleen moeite te hebben met het uitsmeren en vindt de witte waas te overheersend. Marieke vindt het juist fijn uitsmeren en heeft nauwelijks een witte waas.

Lezer Lilian kon ons vertellen dat ze blij is met Soléo organics sunscreen SPF 30. Deze bevat naast zinkoxide, palmolie en bijenwas geen minder gewenste ingrediënten. De crème is een beetje vettig, maar dat vindt Lilian juist wel fijn voor haar droge huid. Alleen in haar gezicht vindt ze het niet fijn. Dat klinkt bekend!

Zonnebrandolie met alleen zinkoxide

Naast Attitude en Soléo organics vond ik nog twee merken met alleen zinkoxide die verkrijgbaar zijn in Nederland: Badger en Raw elements. Daarnaast wees lezer Nathalie me op het Tsjechische merk Amazinc!.

Deze drie merken hebben gemeen dat ze naast zinkoxide (vrijwel) niets anders gebruiken dan plantaardige olie en bijenwas. Geen water, geen palmolie, geen honderdduizend andere ingrediënten. Anders dan alle crèmes die hierboven besproken zijn en bijna te simpel voor woorden. Zou het werken? Smeert het fijn? Daar ben ik wel benieuwd naar!

Volgens Kyra werkt Raw elements face + body 30+ tin – dat precies dezelfde ingrediënten bevat als de tube – heel goed. Om erachter komen hoe hij smeert, moet ik uitwijken naar internationale blogs. Danielle schrijft dat de zonnebrandcrème goed beschermt, maar ze is niet blij met de witte waas en het uitsmeren kost wat moeite, omdat de crème erg dik – maar niet vettig – is. Ook Nina is verdeeld over de stick van Raw elements, die eveneens dezelfde ingrediënten bevat. Op Amazon staat een berg aan reviews die suggereren dat het een kwestie is van you hate it or you love it. De ene vindt de zonnebrandcrème van Raw elements erg dik, plakkerig, zwaar en/of stinkend, de ander juist lichtgewicht en makkelijk smeer- en afspoelbaar. Over Badger zijn eenzelfde soort reviews te vinden op Amazon. De ene krijgt er een droge huid van, de ander vindt het juist heel verzorgend. Over Amazinc! kan ik geen reviews vinden.

Uiteindelijk zijn deze zonnebrandcrèmes misschien toch niet zo anders dan de zonnebrandcrèmes op waterbasis, want ik krijg de indruk dat de gemiddelde ervaring erg lijkt op mijn ervaring met Attitude: taaie structuur en plakkerig, maar beschermt wel zolang het op je huid blijft liggen. Alleen had ik bij Attitude geen witte waas en hebben sommige mensen dat bij Raw elements en Badger wel. Aardig wat mensen schrijven bovendien dat het niet goed zou beschermen, maar ik vraag me af of ze dan misschien zo lang uitgesmeerd hebben dat ze de zinkoxide in feite weer verwijderd hebben.

Hoe dan ook, deze merken leken me al geen heilige graal toen ik nog dacht dat het gebruik van zinkoxide ideaal was, maar nu ben ik nog meer geneigd om ze voorlopig links te laten liggen.

Conclusie

Er is opvallend veel verschil in gebruik tussen verschillende zonnebrandcrèmes en ook bij een enkele crème is er veel verschil tussen individuele ervaringen. Het lijkt wel of geen enkele anorganische zonnebrandcrème bij iedereen wel of juist niet bevalt.

Ik dacht dat je bij zonnebrandcrèmes met alleen zinkoxide niet onder de witte waas uit kon komen, maar Marieke had dat niet bij The ohm collection en ik ook nauwelijks bij Attitude. Als ik voorzichtig een beetje ga generaliseren, zou ik zeggen dat crèmes met zinkoxide meestal vrij taai en vettig zijn, soms in meer of mindere mate een witte waas geven en in principe altijd wel goed beschermen. Het ligt denk ik aan je verwachtingen, je huidtype en of je het in je gezicht wil gebruiken of zo’n crème je bevalt. Zelf heb ik niet zo’n moeite met een witte waas, maar het verstikkende gevoel in mijn gezicht is wel een deal breaker. Eigenlijk doet het er niet toe, want de zinkoxide blijkt toch niet helemaal onschadelijk voor het zeeleven en heeft daarom niet meer mijn voorkeur.

Zonnebrandcrèmes met alleen zinkoxide bevatten allemaal zo rond de 20% zinkoxide en ik vermoed dat dit hoge gehalte die typische taaie structuur veroorzaakt. Zonnebrandcrèmes die naast zinkoxide ook titaniumoxide bevatten, bevatten veel minder van beide filters – vaak elk zo’n 6%. Ik weet niet of ze elkaar versterken om alsnog dezelfde sun protection factor (SPF) te bereiken, maar deze samenstelling lijkt er wel voor te zorgen dat deze crèmes veel makkelijker smeren en uit de reviews krijg ik ook de indruk dat ze over het algemeen beter in de smaak vallen. Studies zouden moeten uitwijzen of de betreffende merken veel effect hebben op het zeeleven.

Vanwege de effecten en smeerbaarheid van zinkoxide vallen Badger en Raw elements naar beneden op mijn uitprobeerlijstje. Zonnebrandcrèmes met alleen titaniumdioxide beschermen veel minder goed tegen UV-A, waardoor ik deze niet zou willen aanraden. Wat betreft zonnebrandcrèmes met anorganische filters zou ik eventueel nog crèmes met beide filters in lagere concentraties willen proberen in de hoop dat het effect op het zeeleven beperkt is. Opties zijn dan onder andere Goddess garden, Biosolis, Earth-Line of zelfs gewoon de lotion-variant van de Alga Maris-spray die ik hierboven besprak.

Intussen loer ik nu vooral weer naar de zonnebrandcrèmes met organische filters, want met een paar van de beste, nieuwste filters die er zijn, is daar in theorie een perfecte zonnebrandcrème mee te maken die optimaal beschermt, lekker smeert en vriendelijk is voor onze gezondheid en het milieu. Een paar lijken in theorie al een heel eind in de buurt te komen.

Heb jij ook ervaring met zonnebrandcrèmes met anorganische filters? Deel vooral wat je geprobeerd hebt en hoe je dat vond. Gouden tips zijn altijd welkom!