Fijne boeken over natuurlijk tuinieren

Wil je een natuurlijke en avontuurlijke tuin waar ook ruimte is voor dieren en rekening gehouden wordt met het klimaat? Ik ontdekte een paar fijne boeken die heel geschikt zijn voor een beginnende tuinier zoals ikzelf die ik graag met je wil delen.

Voor sommigen is een tuin vooral een plek waar je lekker kan zitten, waar je zo min mogelijk werk aan wil hebben of misschien alleen je fiets parkeert. Voor mij is een tuin een kans om een extra leefruimte te creëren waar je alle seizoenen van kan genieten. Waar planten en dieren hun gang kunnen gaan of liever nog wat geholpen worden. En die een buffer vormt voor regenbuien en hitte. Mijn ideale tuin is een stukje natuur dat ik deels controleer, maar vooral zoveel mogelijk loslaat. Met deze tuin draag ik bij aan het bestrijden van de gevolgen van klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit.

Wat kun je doen om zo’n tuin te krijgen? Tegels eruit en planten erin natuurlijk. Verder stonden een vijver en regenton altijd al op mijn tuinverlanglijstje. De afgelopen jaren werd mijn enthousiasme verder aangewakkerd toen ik hoorde over bijenhotels, diervriendelijk tuinieren, voedselbossen, tiny forests, wildplukken, bloemenweides en groene daken.

Terwijl half Nederland zijn tuin vol legt met extra grote tegels en elk beetje leven met grof geschut te lijf gaat, zijn er gelukkig genoeg avontuurlijke tuiniers die het een stuk natuurlijker aanpakken, verbanden leggen tussen verschillende aspecten in je tuin, de waarde inzien van materialen en hergebruik, nog meer toffe ideeën en inzichten hebben en ervaring hebben met hoe je je tuin daarop kan aanpassen.

Avontuurlijk tuinieren – Katja Staring en Nienke Plantinga

Aan de hand van handige tips en prachtige foto’s nemen de schrijvers je mee door de verschillende onderwerpen. Wat is er nodig voor een levendige tuin? Hoe bouw je je tuin op? Welke planten kun je kiezen? Welke voorzieningen kun je aanbrengen om dieren te helpen?

Er is veel aandacht voor de bodem – die je vooral niet teveel moet spitten – en het bodemleven. Leer waar je aan kan denken bij het maken van een plan en hoe je kan profiteren van de planten die je al hebt. Maak gebruik van verschillende lagen begroeiing en gebruikszones om aan je wensen te voldoen. Verder benadrukken de schrijvers dat je beter samen kunt werken met de natuur dan bestrijdingsmiddelen te gebruiken en je planten en bloemen af te stemmen op de dieren. Met hun aanpak van ‘saaie tuinen’ krijg je concrete voorbeelden hoe je een bestaande tuin kan aanpakken zonder eerst alles plat te hoeven gooien.

Avontuurlijk tuinieren is een heel toegankelijk boek voor de beginner en werkt zeer aanstekelijk. Ik wil al die dingen het liefst meteen vandaag door doorvoeren in de tuin. En daarna vooral genieten, want dat een avontuurlijke tuin niet zoveel onderhoud schijnt nodig te hebben, klinkt als muziek in mijn oren.

Diervriendelijk tuinieren – Adrian Thomas

Vrienden gaven ons Diervriendelijke tuinieren te leen, zodra we goed en wel verhuisd waren. Zo kon ik in de herfst alvast beginnen met inlezen, voorpret en plannetjes smeden voor in het voorjaar. Wat een leuk boek!

Het grappige vind ik dat de eerste helft van het boek nauwelijks over tuinieren gaat, maar vooral over dieren. Welke insecten, vogels, amfibieën en zoogdieren zou je misschien in je tuin kunnen krijgen en wat voor schuilplaatsen, voedsel en andere dingen hebben ze nodig? Door aan deze eisen te voldoen, kun je de kans vergroten dat de dieren naar je tuin zullen komen en hier misschien zelfs wel gaan nestelen. Je kan meteen aan de slag met de handleidingen voor het bouwen van vogelkastjes, bijenhotels en andere soorten schuilplaatsen.

Pas daarna zie je voorbeelden van verschillende soorten tuinen die je allemaal op een diervriendelijke manier kunt inrichten. Kies je voor een Engelse bloementuin, gezellig balkon, moestuin, waterrijke tuin, onderhoudsvriendelijke tuin of een prairietuin? Leer tenslotte welke soorten bomen, heesters en kruiden geschikt zijn voor verschillende omstandigheden en welke dieren hierbij passen.

Met duizend en één ideeën en praktische informatie kun je makkelijk op elk niveau en naar eigen wens alles gaan toepassen wat je aanspreekt. Ik ben overduidelijk het meest aangesproken door de onderhoudsvriendelijke tuin met veel struiken, bodembedekkende planten, rommelhoekjes voor dieren, wilde bloemen en knusse zithoekjes. Dat dit type tuin dan onderhoudsvriendelijk wordt genoemd, geeft hoop dat een avontuurlijke tuin dit inderdaad zou kunnen zijn.

Permacultuur, tuinieren dichterbij de natuur – Andrew Mikolajski

Een paar jaar geleden hoorde ik voor het eerst over permacultuur. Het kwam op me over als een ingewikkelde studie voor gevorderde moestuinierders en dat was niet echt weggelegd voor mij. Maar gelukkig las ik verder, zag ik de film The Biggest Little Farm en ontdekte ik dat permacultuur veel meer is dan dat. Het gaat over het gebruiken van land in samenwerking met de natuur. De vele ‘regels’ vormen geen strenge leer, maar eerder een holistische ideologie waarbij aandacht is voor alles maar waarbinnen ook eindeloos te variëren is.

Ik koos voor Permacultuur van Andrew Mikolajski, omdat dit boek net even wat verder gaat dan pagina’s vol leuke tuinideeën. Er zit wat meer theorie achter, terwijl het ook heel praktisch blijft. Alle losse onderdelen binnen het tuinieren vallen steeds meer op hun plek doordat de verbanden worden uitgelegd. Er is veel waardering voor natuurlijke processen, aandacht voor de bodem en optimaal gebruik van ruimte, materialen, planten en water.

Sommige onderdelen lijken af en toe wat door elkaar heen te lopen. Want waarom zit de tekst over een wormenbak niet bij de andere vormen van composteren? Maar de principes van de permacultuur worden wel steeds duidelijker: het gebruik van zones, lagen, verschillende functies, energie, water, successie en de samenhang daartussen. Voor mij vallen er wel wat puzzelstukjes op hun plek, terwijl ik ook blij ben dat het boek een toon heeft waarvan je de indruk krijgt dat de regels nooit echt vast liggen. Ik neem vooral inzichten mee en heb nieuwe ideeën voor elementen die we eventueel kunnen toevoegen. De kruidenspiraal ligt er zelfs al!

Naast deze boeken ontdek nu ineens nog een heel arsenaal aan interessante boeken over natuurlijk tuinieren. Teveel om op te noemen, laat staan om allemaal te lezen. Heb jij een favoriet die ik niet mag missen?