Je weet wel dat de mode-industrie niet helemaal in de haak is, maar het is toch een beetje een ver-van-je-bed-show? De jongeren in deze drie series dachten daar ook zo over. Totdat ze aan den lijve ervoeren wat er echt aan de hand is.
Kleding is een wegwerpproduct geworden. We willen op elk moment iets nieuws kunnen kopen voor zo min mogelijk geld. Grote modemerken verdienen grof geld met onze hebzucht, maar intussen moeten de makers en het milieu ervoor betalen. De lage verkoopprijzen gaan ten koste van fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en de kwaliteit van de kleding.
Dit weet je natuurlijk al lang, ergens in je achterhoofd. Maar in het dagelijks leven merk je er niets van. En ja, als je dan toch nieuwe kleding koopt, dan het liefst maar zo goedkoop mogelijk.
Wat voor mij het verschil heeft gemaakt, is het bekijken van beelden over de omstandigheden op katoenplantages en in textielfabrieken. Zo is The True Cost een uitstekende film om je met de neus op de feiten te drukken en je van een uitgebreide achtergrondkennis te voorzien.
Maar het meest indrukwekkende is natuurlijk om de fast fashion-industrie zelf te ervaren. De jongeren in de volgende series deden dat en dat maakt het allemaal een stuk minder ver van je bed.
Bloed, zweet en luxeproblemen
Bloed, zweet en luxeproblemen is een wat oudere, Nederlandse serie uit 2012 waarin jongeren die nogal verwend, verveeld en ongemotiveerd zijn naar Afrika en Azië gestuurd worden. Hier moeten ze onder slechte omstandigheden producten gaan maken waarvan we gewend zijn om ze gedachteloos te kunnen consumeren. De serie gaat over luxeproducten in het algemeen, maar in laatste twee afleveringen komt de kledingindustrie uitgebreid aan bod.
In deze serie wordt pijnlijk duidelijk dat we weinig idee hebben van waar onze spullen en kleding vandaan komen en onder welke omstandigheden ze gemaakt worden. Ik voel me niet erg verbonden met de jongeren in de serie, waardoor ik wat afstand neem van hun gedrag. Intussen geeft de serie me wel inzicht in diverse productieprocessen en de levens van de – soms extreem jonge – arbeiders. Ook als je de verhalen al enigszins kent, blijven de beelden indrukwekkend.
Je bekijkt de serie via de NPO.
De Nederlandse serie is een remake van het Britse Blood, Sweat and Luxuries. Er is ook een Vlaamse versie waarin de jongeren kinderen van bekende Vlamingen zijn. Daarnaast maakte de BBC ook nog Blood, Sweat and T-Shirts specifiek over de kledingindustrie.
Sweatshop
Naar aanleiding van mijn blog over documentaires die je moet zien over de kledingindustrie kreeg ik veel tips over Sweatshop. In deze Noorse serie uit 2014 en 2016 volgen we wederom jongeren die de kledingindustrie aan den lijve ondervinden. Dit keer gaat het echter specifiek om modeliefhebbers die zich alsmaar meer beseffen hoe het leven wat ze in Cambodja ervaren te maken heeft met onze eigen consumptiemaatschappij.
In de tweede reeks zie je hoeveel indruk de reis gemaakt heeft, want nu gaan ze terug naar Cambodja in een poging om een H&M-fabriek van binnen te bekijken.
Je bekijkt de serie hier. Begin bij het onderste fragment voor seizoen 1.
Genaaid
Eind 2017 verscheen de serie Genaaid. Jonge modeliefhebbers werden gelokt met de belofte een modecollectie te mogen ontwerpen. Alleen gingen ze wel eerst even naar Myanmar om te zien hoe de ‘normale’ kledingindustrie er uit ziet. Anders dan de voorgaande series gingen ze niet alleen naar textielfabrieken, maar ook naar een katoenplantage, een leerlooierij en een textielververij. Voor de kijkers thuis wordt daarbij achtergrondinformatie verstrekt middels fijne infographics.
Net als in de voorgaande series zijn de jongeren tamelijk verwend en naïef, waardoor ik geneigd ben om ze als dom te bestempelen en afstand van ze te nemen. Dat de serie nogal geënsceneerd is, helpt ook niet echt. Maar ik realiseer me ook dat de jongeren in feite een uitvergroting van ons allemaal zijn, want vrijwel iedereen in het westen koopt te veel en te goedkope kleding zonder precies te willen weten wat er aan de andere kant van de wereld allemaal gebeurt.
Tijdens de serie krijgen de jongeren ook steeds eerlijkere en duurzame alternatieven te zien zoals natuurlijke verfmethoden, plaatselijke scholing voor kinderarbeiders en hergebruik van materialen. Dit is een toffe toevoeging aan de serie, maar ik proefde aan het eind nog veel verwarring bij de jongeren over hoe het nou beter moet. Gelukkig zag ik via social media dat ze Project CeCe al ontmoet hebben, want naast kiezen voor minder en betere kleding en voor tweedehands kleding is fair fashion natuurlijk een flinke stap naar een betere toekomst voor iedereen in de kledingindustrie. Hopelijk gaan ze daar als modeontwerpers in de toekomst zelf aan bijdragen.
Genaaid kijk je via de NPO.
Ah, cool! Misschien dat ik die andere versies van Bloed, Zweet en Luxeproblemen ook wel eens even bekijken 🙂 Heel toevallig was ik net ook een post aan het schrijven over een van deze series, tof om te horen dat jij ze ook goed vind. Bij Genaaid proefde ik die onkunde ook nog een beetje, misschien hadden ze daar nog wat meer mee kunnen doen om het iets toegankelijker te maken.
De BBC-series krijg ik hier niet geopend, maar misschien dat ze via een andere website te vinden zijn. Ben wel benieuwd naar de Vlaamse.
Genaaid vond ik soms ook tenenkrommend hoor. Vooral als Jennifer ze streng ging toespreken en vertellen hoe zwaar het er allemaal is voor die mensen. Best slecht geacteerd voor een actrice :’) En met je designer-outfits midden in de krottenwijken staan, vond ik ook wat misplaatst. Maar goed, de algemene boodschap en de beelden maken het ruimschoots goed, want ik geloof dat zulke series enorm belangrijk en blijkbaar nog steeds nodig zijn voor de bewustwording. Ik heb er weer van geleerd in ieder geval.
Ik vond het soms ook tenenkrommend, maar ik denk dat dit bewust zo gescript was! De gemiddelde Nederland is niet hogeropgeleid, dat is iets wat we soms vergeten als hippe, op duurzaamheid gerichte yuppen (om het even te chargeren). Tekst vaak herhalen draagt er denk ik aan bij dat de boodschap onthouden wordt. Je kunt je dan wel afvragen of dat de bedoeling is van een tv programma. Ik zou dit door de belerende toon absoluut niet meer objectief noemen. Maar dan kan ik mee leven, gezien het belang van de boodschap, waar ik het mee eens ben.
Ja, je hebt denk ik gelijk. Bij dit soort series heb ik het idee dat ik niet echt de doelgroep ben. Misschien dat ik me daarom ook niet heel direct aangesproken voel. Maar inderdaad, de boodschap is té belangrijk en als veel herhaling en betutteling dan helpt om een grotere groep mensen te bereiken, moet ze dat zeker blijven doen.
Leuk dat je ook het oude programma weer eens ophaalt! Blogde ik toen ook al over – was precies evenveel onder de indruk! Alleen jammer dat er dan in de tussentijd zo weinig veranderd lijkt, denk ik soms… Stap voor stap veranderen, dan maar!
Dubbel is dat hè? De bewustwording neemt toe, maar fast fashion blijft intussen alsmaar groeien. Om mij heen merk ik ook dat steeds meer mensen op de hoogte zijn, maar er naar handelen is toch weer een stap verder. Ik moest ook een paar van zulke series en films zien en de alternatieven leren kennen, voordat ik het anders ging doen. Trage, conservatieve wezens zijn we 😉