Na het bespreken van gebruikelijke, minder gebruikelijke, bewezen, omstreden, risicovolle en directe manieren om onze CO2-uitstoot te compenseren is het tijd om conclusies te trekken. Intussen heb ik mijn eigen vliegreizen gecompenseerd met de aankoop van EUA-certificaten.
Vervolg op CO2-compensatie (6/7): De emissierechtenhandel
De voor- en nadelen van compenseren
Eerlijk gezegd had ik gehoopt dat ik nu had kunnen zeggen dat je bij een bepaalde stichting het beste je ‘CO2-schuld’ zou kunnen afkopen, maar je hebt gemerkt dat het niet zo eenvoudig is. Er zijn zelfs critici die vinden dat CO2-compensatie überhaupt geen zin heeft, omdat we dit zullen gaan zien als een soort boete die we betalen zonder dat we ons gedrag aanpassen. Hier kom ik zo nog op terug.
Als je reist, stookt en eet zorgt je voor de uitstoot van CO2. Voor een deel zullen we daar nooit onderuit komen, want we zullen op zijn minst toch iets moeten eten. Voor het deel waarmee we onze huidige uitstoot moeten verminderen wijken we, naast energiebesparing en verandering van ons dieet, nu deels uit naar compensatie. De meest gebruikelijke methoden zijn via bosaanplant en klimaatprojecten in ontwikkelingslanden. De meeste klimaatprojecten zijn er voornamelijk op gericht om de uitstoot op andere plaatsen te verminderen. Deze projecten zorgen weliswaar voor een goed effect ter plaatse en lijken door de keurmerken goed uitgevoerd en gecontroleerd te worden, maar het klinkt mij in de oren als een soort ontwikkelingshulp die ook zou moeten gebeuren zonder dat wij van hun uitstoot-besparingen mogen gaan vliegen. Je donaties helpen dan wel weer bij de uitvoering die anders misschien niet had plaatsgevonden en de positieve bijeffecten in de vorm van verbeterde leefomstandigheden, veiligheid, gezondheid of bosbeheer zijn heel reëel en wenselijk.
Alle projecten bijelkaar, inclusief de projecten waarbij actief CO2 opgenomen wordt, laten echter nog altijd niet zien dat de CO2 in de atmosfeer afneemt. Ondanks de vele geplante bomen en efficiëntere houtovens, compenseert slechts een zeer klein deel van de reizigers hun vliegreis, laat staan dat ze ook hun autoritten, stroomgebruik of voedselproductie compenseren. Compensatie van je complete reis zoals bij Koning Aap en compensatie van je gas zoals bij een aantal energiemaatschappijen is nog relatief nieuw en uitzonderlijk. De grotere donaties worden vooralsnog door bedrijven gedaan, maar ook deze hebben nog te weinig effect.
Naast het direct verminderen van onze eigen uitstoot moeten we ook voor het ‘herstellen’ van eerder uitgestoten CO2 dus veel rigoureuzer te werk. Als niet alleen Vliegtickets.nl en Koning Aap vrijwillig zouden doneren, maar álle vervuilende bedrijven er (verplicht) voor zorgen dat hun uitstoot gecompenseerd wordt en deze kosten doorberekenen in hun producten en diensten dan krijgen we uiteindelijk een systeem dat volgens mij het eerlijkst is: de vervuiler betaalt. In theorie kunnen de emissiehandelssystemen bijdragen aan dit principe, maar naast de nodige globalisering moet het bestaande overschot aan emissierechten eerst afgebouwd worden, zodat de prijs van CO2 echt omhoog gaat en het systeem gaat functioneren.
De luchtvaartindustrie is overigens wel een geval apart, want daar waar andere sectoren de CO2-compensatie kunnen inzetten ter overbrugging naar duurzame alternatieven, is er nog geen technische oplossing voor duurzaam vliegen. Zowel op de vliegtickets als op kerosine wordt momenteel nul komma nul euro belasting geheven. Als ik mijn uitstoot vervolgens wil vergroenen, betaal ik echter de volle mep aan belasting. Vanwege het gebrek aan die technische oplossing in de luchtvaart zou de milieubelasting hier juist het sterkst verhoogd moeten worden met geld dat dan ook daadwerkelijk naar compensatieprojecten en efficiëntie-verbeteringen gaat. Als overheden zich dan toch eens durven te bemoeien met de luchtvaart, kunnen ze meteen eens nadenken over een CO2-plafond voor deze branche. Een gelimiteerd aantal vluchten of een gelimiteerde hoeveelheid uitstoot, zoiets. Op die manier worden vliegmaatschappijen gedwongen om duurzamer en exclusiever te worden in plaats van om elkaar te beconcurreren als prijsvechters. Het limiteren van het aantal vluchten heeft vervolgens ook een positief effect op de negatieve bijeffecten van het vliegen, zoals geluidshinder en luchtvervuiling, die je met CO2-compensatie niet ongedaan kan maken.
De lage prijs van CO2 zorgt er voorlopig nog voor dat ook voor particulieren compensatie door middel van ontwikkelingsprojecten, oftewel VERs, een goedkopere optie is dan het reduceren van je eigen uitstoot bijvoorbeeld door middel van het isoleren van je huis. Dit zou mensen, net als de ETS-bedrijven, ervan kunnen weerhouden om langdurig effectieve maatregelen te nemen. Waar bedrijven dit misschien kunnen zien als goedkope oplossing, denk ik dat het soort mensen dat vrijwillig hun ‘boete’ betaalt door bomen te laten planten ook het nut zal inzien van het isoleren van hun huis en in dit voorbeeld ook het verhoogde wooncomfort een rol zal spelen. Zeker bij de pioniers op dit gebied zou ik de morele motivatie niet willen onderschatten.
Hoe kunnen we nou het beste compenseren?
Uiteindelijk blijkt er in ieder geval geen goedkopere, veiligere of stabielere opslag van CO2 te zijn dan in de vorm van olie en gas. Keep it in the ground! Het direct verminderen van je eigen uitstoot, zonder omwegen via ontwikkelingslanden, vind ik verreweg het meest logisch, omdat je dan het probleem zelf aanpakt in plaats van het afschuift naar iets of ergens anders. Bovendien zijn wij als de top 10% rijkste wereldbewoners – ja, ook jij met je bescheiden loontje – veruit de grootste vervuilers. Maar zolang we zelf nog teveel blijven uitstoten en zolang overheden de verduurzaming in ontwikkelingslanden nog onvoldoende financieren, is daarnaast ook CO2-compensatie in die landen zinvol. Ook vanwege sociale voordelen. Omdat ik in het verleden niet zo voorzichtig ben geweest met het beperken van mijn uitstoot, vind ik dat ik wel wat extra mag compenseren in de enigszins symbolische vorm van de uitstoot van mijn vliegreizen.
De meest robuuste manier om de mondiale CO2-uitstoot te beperken lijkt me uiteindelijk het kopen en vernietigen van EUAs. Het werkt nu wellicht nog als een druppel op een gloeiende plaat, maar het effect zal steeds groter worden naarmate er meer certificaten van de markt verdwijnen. En die certificaten laten verdwijnen is dan precies waar ik zojuist aan heb bijgedragen via TheCompensators*. Behalve dat het volgens mij de meest directe manier is om invloed uit te oefenen op de grote vervuilers, is het ook nog eens de goedkoopste. Waar ik eerst steeds rekende met de 23 ton CO2 die ik als volwassen vliegreiziger heb uitgestoten, blijkt een mooi afgerond bedrag precies overeen te komen met de uitstoot van álle vliegreizen die ik niet alleen als volwassene maar ook als kind heb gemaakt. Invullen, klikken, betalen, klaar. Verlost van alle zonden? Nee, ik voel nog steeds de worsteling tussen niet meer willen vliegen en de drang om exotische landen te ontdekken. En ook mijn overige uitstoot is nog teveel, dus moet ik kritisch blijven kijken naar mijn eigen consumptie. Wordt vervolgd dus…
Wel een gek idee om emissierechten te kopen, want er gebeurt niet direct iets zichtbaars. Alleen de cijfers op mijn bankieren-app zijn veranderd. Bij TheCompensators* ontvang je bij een standaard donatie overigens alleen een betalingsbevestiging. Wil je ook een certificaat ontvangen, dan kun je kiezen voor een gift certificate. Via een vriendin hoorde ik dat Sandbag na een paar dagen wel standaard een certificaat opstuurt met hierop de nummers van je gekochte emissierechten. Daarmee lijkt de aankoop wat betrouwbaarder en ‘tastbaarder’, maar ik zou eigenlijk niet weten hoe ik die rechten dan zou kunnen natrekken. Beide bemiddelaars zijn geregistreerde stichtingen, dus op goed vertrouwen dan maar.
Een groter risico van het kopen van EUA-certificaten is overigens de kans dat het hele emissierechtenhandelssysteem in elkaar kan donderen. De handel leunt volledig op politieke wil, dus met politici aan het roer die niet alleen klimaatverandering ontkennen, maar zich soms ook afzetten tegen de Europese Unie of tegen internationale handelsverdragen, kan het systeem in theorie meer weerstand verwachten. Daarentegen denk ik dat het Parijsakkoord, de opkomst van meerdere handelssystemen over de hele wereld en het begin met de koppeling tussen die systemen vooral hoop biedt voor een goede afloop.
Totdat de kosten van CO2 daadwerkelijk zijn doorberekend in al onze producten en we een stabiele – niet desastreus hoge – atmosferische CO2-concentratie hebben, denk ik dat het absoluut noodzakelijk is dat we niet alleen onze huidige uitstoot proberen te beperken, maar ook een extra duit in het zakje doen bij de bovengenoemde organisaties. Want ondanks mijn overvloed aan kanttekeningen en vraagtekens, geloof ik wel dat elk project op termijn veel meer oplevert dan dat het ons kost. Als je een vliegticket van een paar honderd euro kan betalen, kunnen er toch ook wel een paar tientjes bovenop voor de leefbaarheid van onze planeet? Zie het maar als een soort vrijwillige milieubelasting die je zonder de tussenkomst van de belastingdienst afhandelt. Dan winnen we daar tenminste toch nog een beetje aan efficiëntie.
Alle delen uit de serie:
CO2-compensatie (1/7): Hoe compenseer ik mijn reizen?
CO2-compensatie (2/7): Door de bomen het bos niet meer zien
CO2-compensatie (3/7): Bomen tegen ontbossing en droogte
CO2-compensatie (4/7): Klimaatprojecten in ontwikkelingslanden
CO2-compensatie (5/7): Zand erover
CO2-compensatie (6/7): De emissierechtenhandel
CO2-compensatie (7/7): Mijn conclusies
Dit denken jullie ervan
Comments are closed.
Ik zit ook al een tijdje te zoeken naar een geschikte en betrouwbare manier voor CO2 compensatie, ben dus erg blij met deze serie. Helaas lijkt het er wel op dat niets én doeltreffend, én betrouwbaar is. Ik denk dat ik ga kiezen voor een brede spreiding: geultjes graven, waterboxen en emissierechten kopen. Moet toch gek gaan als deze alle drie niets positiefs opleveren?
Niets is echt de ultieme oplossing inderdaad, maar wel goed om alsnog iets te doen! Dat is (naast die uitstoot voorkomen natuurlijk) altijd beter dan niets. Spreiden vind ik eigenlijk wel een goed idee 🙂
Volgens mij is het zaak om naar een oplossing voor het werkelijke probleem te zoeken. We stoten teveel CO2 uit. Gaat dat veranderen? Nee, want de welvaart stijgt en de noodzaak om de aarde duurzaam te gebruiken is er nog niet in voldoende mate bij de overgrote groep van de bewoners/bedrijven. Er wordt veel geld geinvesteerd om de uitstoot van CO2 te verlagen terwijl de CO2 uitstoot er niet lager van wordt… Dat is toch vreemd?
Ik zie het compenseren, opslaan of verminderen van CO2 meer als dweilen ipv de kraan dichtdraaien. Ik geloof zeker dat er gedweilt moet worden, maar dat is pas slim om te doen als je de kraan hebt dichtgedraaid. Het dichtdraaien van de kraan zit hem volgens mij in dezen in het ontwikkelen van een techniek waarmee CO2 omgezet kan worden naar een grondstof. Daarmee ontwikkel je namelijk het nu nog ontbrekende puzzelstukje van de cirkel. Volgens mij zou een strategie voor de komende decennia moeten bestaan uit compenseren, uitstoot verlagen en CO2 omzetten in een bruikbare grondstof, zodat we de wereld weer in een balans kunnen brengen.
Ik vind het een beetje lastig om te zeggen wat het meest essentieel is. Voorkomen van uitstoot lijkt me het meest effectief en uiteindelijk ook het makkelijkst en goedkoopst. Behalve dat zowel de fossiele industrie als het hele kapitalistische systeem er op ingericht zijn om zoveel mogelijk uitstoot nodig te hebben, dus dan moeten mensen massaal minder willen consumeren en dat is dan weer minder haalbaar. En inderdaad zullen steeds meer mensen meer willen compenseren als hun welvaart toeneemt. Ik heb wel enigszins hoop dat landen als China en India nu behoorlijk investeren in hernieuwbare energie, waardoor er misschien wat kolen in de grond kunnen blijven. Maar ja, die toenemende consumptie zal er zeker komen.
CO2 vastleggen in een grondstof zou fantastisch zijn, maar is blijkbaar zo makkelijk nog niet. Ik heb wel eens machines gezien die CO2 uit de lucht konden halen, dus er is wel een begin. Omzetten is een grondstof lijkt me wel echt beter dan het als vloeibare CO2 in lege gasvelden pompen. Veel te duur en riskant en niemand heeft er nog wat aan. Het lijkt me echter geen goed idee om volledig op technologische ontwikkelingen te vertrouwen, welke dan ook. Bedrijven als Shell gebruiken hun valse hoop op haalbare CO2-opslag juist om hun eigen uitstoot nog niet te verminderen.
Ik denk ook dat compenseren vooral een lapmiddel is, maar uiteindelijk hebben we zoals je zegt ál die factoren nodig. Daarom is het eigenlijk ook niet belangrijk om te bepalen wat belangrijker is en wie moet beginnen. Alle bedrijven, overheden en consumenten moeten aan de bak. Het lastigste daarbij is denk ik de noodzaak voor een culturele omslag waarbij consumptie een veel kleinere rol krijgt.
Leuke serie, met veel nuttige info.
Ik ben op zoek naar het lange termijn effect van CO2 compensatie.
Het wordt wel licht aangestipt, maar nog niet volledig, althans voor mij.
Nog even naaste de praktische problemen als te weinig land. Zie ik het scheikundig simpel, er is een koolstofkringloop, en je kan extra toevoeging van koolstof (uit de fossiele brandstoffen) aan die kringloop, niet compenseren binnen de kringloop, het is immers een kringloop.
Bomen en planten nemen gedurende hun leven natuurlijk wel CO2 op, maar uiteindelijk komt dit ook weer vrij als ze dood gaan of gekapt worden. Misschien vertraagd omdat het als bouwmateriaal wordt gebruikt, maar na x jaar zal dat ook vergaan zijn.
Enkel als de vegetatie weer tot olie, gas of kolen komen (dus dode bomen, voor vele jaren, geisoleerd van zuurstof onder hoge druk tot olie en steenkool worden), zijn de koolstof atomen voor de lange termijn opgeslagen. Dit duurt erg lang, en met lang niet alle vegetatie.
“Compensatie suggestie” heeft daarmee bijna het omgekeerde effect. We gaan/blijven vliegen omdat we compenseren. Dus mijn stelling is altijd, je moet gewoon niet vliegen.
Dit heeft al tot vele discussies geleidt. Waar mensen vragen om bewijs. En vreemd genoeg vind je dat niet makkelijk. Alsof de meeste blogs, sites en compensatie partijen de echte boodschap niet willen geven: de enige oplossing is consuminderen en minder kinderen.
Ben jij in je zoektocht een duidelijk rapport tegen gekomen waar helder staat hoeveel een boom of een bos daadwerkelijk compenseert op de lange termijn, dus ook na zijn dood? Zou die graag krijgen.
Consuminderen is absoluut het allerallerbelangrijkste inderdaad. Mensen willen dat denk ik niet graag geloven, want dan moeten ze hun gedrag veranderen en dat is lastig. Ik hoop dat ik duidelijk heb gemaakt dat ik compensatie ook echt als een lapmiddel zie, want als we het als makkelijk goedmakertje gaan zien zal het inderdaad averechts gaan werken. Het liefst gebruik ik het alleen voor dingen waarbij uitstoot onvermijdelijk is, zoals bij de voedselproductie. Waar heb je precies discussies over? Mensen die beweren dat hun vlucht wel oké is als die gecompenseerd is?
De effecten op lange termijn zijn lastig te voorspellen. Als je compenseert door betere kooktoestellen of windmolens in ontwikkelingslanden te financieren voorkom je uitstoot die anders waarschijnlijk groter was geweest, maar hoe veel groter en hoe lang die groot zou zijn gebleven is speculatief. Bomen planten is ook al zo lastig te kwantificeren, want het verschil enorm per soort en regio. Ik kon weinig getallen vinden en die zijn ook niet erg eenduidig.
In dit artikel schreef ik dat een volwassen bos in Europa per hectare zo’n 600 ton CO2 opneemt en tot 1200 ton CO2 bij een tropisch bos. En hier vond ik dat een boom ongeveer 22 kilo CO2 per jaar opneemt. Van mijn studie biologie meen ik me te herinneren dat een bos na ongeveer 40 jaar netto geen CO2 meer opneemt. Als een boom weer vergaat, is er netto helemaal niets opgenomen, maar als je een goed bedrijf bomen laat planten, blijven ze die bossen ook echt monitoren en blijft het als het goed is allemaal staan. Op echt lange termijn zullen er dan wel bomen sterven, maar komen er ook weer nieuwe bij waardoor er gemiddeld evenveel CO2 in het hout zit. Voorlopig schijnt er wel nog veel ruimte te zijn om te beplanten, maar je hebt gelijk, als we eindeloos veel zouden blijven vliegen en dat allemaal willen compenseren, is dat op een gegeven moment niet meer te doen. Daarbij komt nog dat die kerosine meteen gebruikt wordt, terwijl die bomen de tijd nodig hebben om CO2 vast te leggen.
Hmm interessante gegevens om mee te rekenen,
Ik heb de laatste jaren flink geïnvesteerd in duurzamer leven.
Ik denk idd dat het handig is om eerst te verminderen en daarna CO2 niveau omlaag te krijgen. Op dit moment blijft het nog steeds hard omhoog gaan 2 a 3ppm (Parts per miljoen) 440ppm CO2 in 2016 een eeuw geleden zaten we rond 300ppm een behoorlijke toename dus.
Ik heb nooit veel gevlogen en als ik gevlogen heb nooit verder dan Tunesië-Turkije voor de vakantie.
er is genoeg moois te zien dicht bij huis, dus een prima alternatief.
Als ik dan kijk hoeveel moet ik compenseren voor mezelf,
gas 1000M3 groengas/ biogas/ rest hout vergassing hoe het ook heet. 1/3 minder CO2 uitstoot zegt men. komt neer op 1200kg CO2
Auto rijden +/-15000Km Plug in hybrid stroom van eigen zonnepanelen. 1400Kg C02
stroom dus ook van 16 zonnepanelen en hou hier nog paar honderd kwh had verwacht iets meer op stroom te kunnen rijden, nog ruimte voor een warmtepomp 🙂 0Kg CO2
Eten vind ik moeilijk te bepalen met zuivel en vlees, maar om het makkelijk te maken 1400Kg
Kleding koop ik zo min mogelijk en waar mogelijk duurzaam, zoals bamboe ipv (Bio-)katoen. ???Kg CO2
kom ik uit op +/-4ton per jaar om maar mee te kunnen rekenen.
Compensatie:
Ik heb al 6-7 jaar mijn eigen stukje bos in Nederland 0,12hectare bos of te wel 1200M2.
Dus daarom interessant hoeveel levert dit nu op.
Rekent met 600ton/hectare, zou mijn stuk 72ton zijn en zit ik gebakken en kan ik lekker los gaan.
Als we uitgaan van 21,77Kg/boom/jaar zou ik 184 bomen moeten hebben om 4ton te compenseren. Toen ik het net kocht stonden die er zeker wel op, maar dan staat het echt te vol en moest uitgedund worden, inmiddels is dat gebeurt en nu het meer licht schieten er tig nieuwe scheuten omhoog en nog een paar jaar en je kunt het idd bomen noemen. Maar of dit nou 4ton CO2 opneemt ik heb geen idee.
en dan de grote vraag wat doen je met het hout dat gekapt is?? het kan helaas niet als bouwmateriaal gebruikt al had ik dat graag gedaan om een blokhut van te maken. laten liggen en vergaan is het echt te veel voor, en als het de houtkachel in gaat heb ik minder gas nodig +, en is het neutraal wat het heeft opgeleverd/ opgeslagen en kost te verbranden, en kan ik het niet gebruiken als compensatie.
Op papier kan ik misschien zeggen dat ik CO2 gezien op 0 sta het laatste jaar, ik denk in praktijk dat ik er nog niet ben, ik denk dat ik grote stappen heb gemaakt, maar op echt op 0 te komen is de investering echt te groot als ik kijk hoeveel de laatste jaren geïnvesteerd hebt om op dit punt te komen. Ik wil heel graag op 0 komen zonder fossielen brandstoffen echter voor mij is dat nog buiten bereik.
Bossen kopen is idd de goedkoopste oplossing om te compenseren, maar gezien het onderhoud aan mijn eigen bos ben ik zeer benieuwd hoeveel CO2 het kost om deze bossen te onderhouden?!?!? ik denk niet dat ze deze bossen met een handzaagje en te voet onderhouden worden.
Ik zou zeggen verminderen is beter, en probeer het dicht bij huis te houden, wat vliegen betreft en wat verbeteringen en investeringen betreft.
Ik hoop dat je blij bent met je certificaat, het artikel ging sterk over het vliegen, ben zeer benieuwd of en hoeveel je CO2 je nu dagelijks/jaarlijks opwekt, en hoe sterk je gevoel daarvoor is om dit te compenseren.
Bij mij is het begonnen om van het gas af te komen op mijn appartement. 8jaar geleden en was tot een jaarverbruik van 250M3 uitgekomen, totdat ik ben gaan verhuizen en nu een oud huis heb gekocht en van vooraf aan weer ben begonnen. hopelijk lukt het hier wel binnenkort om op 0M3 uit te komen.
Wow Jan, wat een toewijding heb je! Heel fijn om te lezen wat je allemaal doet en rekent mee houdt.
Je hebt gelijk, voorkomen is veel beter dan compenseren. Dit artikel schreef ik nadat ik me pas echt ging realiseren hoe vervuilend alle vliegreizen waren die ik toen al gemaakt had. Die vluchten en de uitstoot kon ik niet meer ongedaan maken, dus die compensatie was het beste wat ik kon doen. Maar ja echt blij was ik nooit met zo’n certificaat want het is juist ook een herinnering aan hoeveel ik vervuild heb.
De afgelopen jaren heb ik aan het eind van elk jaar mijn hele uitstoot van dat jaar gecompenseerd. Ik heb het niet zo precies uitgerekend als jij, maar heb daarin inderdaad niet alleen reizen maar ook wonen, eten, etc meegenomen. Uiteindelijk moeten we die verre reizen gewoon niet maken en dat compenseren juist bewaren voor de dingen die we niet kunnen laten zoals eten en wonen.
Ik vind het echt fantastisch om te horen dat je zo fanatiek bent met het verduurzamen van je appartement en huis. Ik dacht eerst dat ik een heel zuinig huis zou willen kopen, maar heb inmiddels ook ingezien dat je pas echt concreet verschil kunt maken als je een ouder huis koopt en dat opknapt. Nu ik op zoek ben naar een koopwoning zie ik pas hoeveel huizen nog helemaal niet goed geïsoleerd zijn. Daar valt nog zoveel te winnen! En alles wat we dan niet stoken hoeven we dan ook niet te compenseren.