Behalve nieuwe bomen laten planten om je CO2-uitstoot mee te compenseren, kun je ook helpen voorkomen dat bestaande bossen gekapt of verbrand worden. Daarnaast zijn er ook organisaties die verwoestijning willen omdraaien door de vegetatiegroei een handje te helpen. Wat zijn de voor- en nadelen van dit soort projecten?
Vervolg op CO2-compensatie (2/7): Door de bomen het bos niet meer zien
Bestaande bossen beschermen
Als je hoort dat er dagelijks zo’n 200 km2 aan bossen gekapt wordt, dan zou je naast nieuwe aanplant eigenlijk niet mogen vergeten om in zetten op het beschermen van bestaande bossen. Gemeenschappen die aan de frontlinie van de ontbossing wonen, kunnen samenwerking zoeken met Cool Earth. Samen zorgen ze voor een leefbare gemeenschap met voldoende drinkwater, scholen en zorg. Door verbeterde leefomstandigheden en voorlichting kunnen de gemeenschappen meer baat krijgen bij het voortbestaan van de bossen dan bij de kap ervan. Dat zeggen ze zelf althans, want er lijkt geen controlerend keurmerk bij betrokken te zijn.
Het beschermen van de bossen heeft als voornamelijke doelen om het verlies van planten- en diersoorten tegen te gaan, om de uitstoot van CO2 te voorkomen en om de leefomstandigheden van de lokale bevolking te verbeteren. Netto CO2-opname vindt niet plaats doordat de bossen volgroeid zijn, maar de stichting zegt inmiddels wel ruim 172 miljoen ton CO2 van de kap gered te hebben. Investeren in Cool Earth is dan ook eerder het voorkomen van uitstoot, dan in het actief opnemen van CO2. Uit hun statistieken maak ik overigens op dat zij ongeveer 1 ton CO2 per (volgroeide) boom en 239 bomen per hectare rekenen. Opnieuw heel andere waarden dan die van hierboven, maar misschien wel realistischer.
Kuilen graven
In plaats van bomen aanplanten, kun je de begroeiing ook vanzelf terug laten komen door het een handje te helpen. Zo graaft Justdiggit geultjes en kuilen in droge gebieden die door overbegrazing en klimaatverandering verwoestijnd zijn geraakt. Het beetje regen dat daar nog wel valt, zou daar niet langer wegspoelen en de bodem verder eroderen, maar via de kuilen beter in de bodem opgenomen worden. Zodra er hierdoor wat vegetatie kan opkomen, houdt deze vocht vast waardoor er steeds meer begroeiing kan komen. Volgens de ambitieuze plannen van initiator Peter Westerveld, over wie Mariette Faber een documentaire maakte, kan een reeks van zulke gebieden een nieuw hydrologisch systeem vormen waarbij verdampt water uit de zee steeds verder het binnenland in wordt geloosd en de vegetatie zichzelf kan uitbreiden. Ook voor dit project geldt dat er positieve bijeffecten zijn, want de lokale bevolking krijgt behalve educatie via de stichting vooral meer vruchtbaar land, drinkwater en inkomen.
Prachtig idee, maar werkt het ook? Inmiddels is al gebleken dat er inderdaad meer vegetatie is opgekomen bij de kuilen, maar de grote claim voor het ontstaan van een nieuw hydrologisch systeem is vooralsnog niet bewezen in de praktijk. Wel hebben wetenschappers van Universiteit Wageningen zich aan het project gebonden en lijken de behandelde gebieden met grote zorg uitgezocht te worden. De tijd moet uitwijzen wat de resultaten zullen zijn.
Bij Justdiggit betaal je niet voor een bepaald aantal bomen, kuilen, vierkante meters of kilo’s gecompenseerde CO2. Je kunt een bedrag naar keuze doneren. Via e-mail laat Justdiggit weten naast particuliere en zakelijke donaties, aangevuld met geld van lokale overheden, in de toekomst ook grote internationale fondsen willen gaan aanschrijven. Voor het eerste project, wat zo’n 3000 hectare omvat, is namelijk circa 2 miljoen euro nodig. Hoe dit bedrag zich verhoudt tot CO2-opname kunnen ze niet zeggen. Het is voor een droog gebied niet vreemd dat de begroeiing op een hectare land daar minder CO2 opneemt dan de 600 ton die Trees for All toebedeelt aan een Europees bos en dat blijkt ook uit een eerste project waar – zo laat Justdiggit weten – 120 ton CO2 per hectare opgenomen is. Uitgaande van 3000 hectare maal 120 ton CO2 voor 2 miljoen euro, komt dit neer op ruim 5,5 euro per ton CO2. Ondanks dat hun project relatief goedkoop lijkt te zijn, zit er dus nog wel een aardige onzekerheidsmarge op. Ze dekken zichzelf enigszins in door te benadrukken dat naast CO2-opname verbeteringen in water- en voedselvoorziening eveneens belangrijke doelen zijn, maar intussen staat er wel heel prominent ‘cooling down the planet’ op de website. En ook hier geen onafhankelijke instelling die ze controleert.
Ook de bioafbreekbare COCOON van de Land Life Company en de Waterboxx van Groasis worden ingezet om de groei van planten en bomen in droge gebieden te bevorderen. Deze bedrijven zetten echter in op herstel van de natuur en de bijkomende sociale voordelen, maar doen geen uitspraken over CO2-opname of een potentieel klimaateffect.
Lees verder in CO2-compensatie (4/7): Klimaatprojecten in ontwikkelingslanden
Alle delen uit de serie:
CO2-compensatie (1/7): Hoe compenseer ik mijn reizen?
CO2-compensatie (2/7): Door de bomen het bos niet meer zien
CO2-compensatie (3/7): Bomen tegen ontbossing en droogte
CO2-compensatie (4/7): Klimaatprojecten in ontwikkelingslanden
CO2-compensatie (5/7): Zand erover
CO2-compensatie (6/7): De emissierechtenhandel
CO2-compensatie (7/7): Mijn conclusies
