Beginnen met duurzamer leven (deel 2/2): wat kun je doen?

Je wil best iets doen voor het milieu, maar waar moet je in hemelsnaam beginnen? Nadat ik je hebt laten zien hóe je de eerste stappen naar een duurzamer leven kunt aanpakken, geef ik je nu concrete voorbeeld van onderwerpen waarmee je aan de slag kunt.

Je hoort van alles op het nieuws over dat onze uitstoot omlaag moet, dat de insecten verdwijnen, over zonnepanelen, elektrische auto’s, recyclen en misstanden in de kledingindustrie. Dit kan nogal overweldigend zijn!

Je wil best iets doen voor het milieu, maar waar moet je in hemelsnaam beginnen? En wat heeft eigenlijk precies zin om te doen? In het voorgaande artikel gaf ik praktische handvatten waarmee je zelf je route naar een duurzamer leven aan kunt pakken. Nu geef ik je een arsenaal aan concrete onderwerpen waarmee je kunt beginnen. Mét heel veel linkjes naar meer informatie. Zo heb je een soort checklist en naslagwerk in één.

Dit kun je doen

Heb je naar aanleiding van het vorige artikel je impact berekend? Dan kun je goed zien op welke vlakken je veel of weinig impact maakt en waar dus het meest te verbeteren is. Hou vooral jouw persoonlijke impact in de gaten, want deze kan aanzienlijk afwijken van die van een gemiddelde Nederlander én behoorlijk veranderen nadat je aan de slag gaat.

Hieronder gebruik ik wel de impact van die gemiddelde Nederlander volgens De Verborgen Impact in combinatie met de klimaatklappers van Milieu Centraal om aan te geven welke volgorde van aanpak meestal het meest zinvol is. Vooral bij het kopen van spullen, voeding, wonen en transport is voor veel mensen de meeste winst te behalen. Per onderwerp hebben de bovenste aanpassingen over het algemeen het grootste effect.

Geld

Stap over naar een eerlijke bank
Stap over naar een groene energieleverancier
Stap over naar een duurzame verzekeraar
Kies voor een duurzame hypotheek

Spullen

Koop minder: heb je het wel nodig? Huur, leen, ruil, gebruik iets anders dat je al hebt, maak het zelf of vervang het door een activiteit
Zorg voor je spullen: repareer, verzorg, onderhoud
Koop tweedehands of refurbished
Toch iets nieuws? Kies voor kwaliteit en keurmerken (fairtrade, FSC, etc)

Voeding

Eet voornamelijk plantaardig: zoek recepten met plantaardige ingrediënten
Vervang vlees met vleesvervangers, peulvruchten, noten, soja en meer
Vervang zuivel met plantaardige alternatieven voor melk en kaas
Voorkom voedselverspilling
Kook efficiënt: liefst inductie, deksel op de pan, niet op een te grote pit
Gebruik weinig alcohol, sappen, frisdrank, koffie, thee en snacks
Kies groente en fruit met een lage milieuscore (zie Groente- en Fruitkalender)
Vermijd palmolie
Kies biologisch en fairtrade
Gebruik geen wegwerpbekers en -servies
Koop je groente en fruit in herbruikbare netjes

Huis

Beperk je gasverbruik door te isoleren: spouwmuren, dak, glas, vloer etc.
Verhuizen? Een kleinere woning heeft minder impact
Verbouwen? Kies voor duurzame materialen
Overweeg zonnepanelen, een warmtepomp of zonneboiler (nadat je eerst goed isoleert)

Wonen

Bespaar op je verwarming: minder warm (elke dag is warmetruiendag!), niet alle ruimtes, eerder uitzetten, tussendeuren sluiten, gebruik radiatorfolie, stel je cv-ketel goed in en laat je installatie waterzijdig inregelen
Korter/minder/kouder douchen met waterbesparende douchekop
Apparaten uitschakelen
Geen droger of terrasverwarmer gebruiken
Oude koelkast vervangen door zuinig exemplaar
Oude lampen vervangen door LED-lampen
Koud wassen op eco-stand

Online

Beperk je online opslag: leeg je mailbox, Dropbox, iCloud, Google Drive en filmpjes/foto’s op YouTube, Vimeo, Flickr, etc.
Beperk je online verkeer: stream minder filmpjes, games, muziek, podcasts, etc.
Een tablet of laptop is zuiniger dan een desktop
Kies een groene webhost
Gebruik een groene zoekmachine

Auto rijden

Doe je auto helemaal weg als het kan
Laat de auto vaker staan voor korte ritjes of door af en toe thuis te werken
Rij minder ver door bijvoorbeeld vakantie of werk dichter bij huis te zoeken
Rij samen of leen je auto uit
Vervang je auto voor een elektrische
Vervang je auto voor een zuinigere
Pas een zuinige rijstijl toe

Vliegen

Vlieg nooit meer
Vlieg echt niet meer
Vlieg niet meer
Vlieg in principe niet meer
Vlieg alleen als je móet (kun je echt niet thuisblijven of ergens anders naartoe?)
Vlieg alleen als het echt niet anders kan (kun je niet met auto/bus/trein/boot?)
Als je vliegt: vlieg rechtstreeks, vlieg in een zo vol, groot en zuinig mogelijk toestel, compenseer je uitstoot en schroef je andere duurzame keuzes nog eens extra op

Kleding en textiel

Koop minder: heb je het wel nodig? Waardeer wat je al hebt, huur, leen, ruil, gebruik iets anders dat je al hebt, zet jezelf op dieet
Zorg voor je kleding: repareer, verzorg, onderhoud
Koop tweedehands in webshops, van particulieren of offline
Toch iets nieuws? Kies voor kwaliteit, tijdloosheid, duurzame materialen, eerlijke productie en steun merken en winkels die hierin voorop lopen
Hang je kleding vaker uit in plaats van het te wassen tegen slijtage en plasticsoep
Vermaak je kleding tot iets nieuws
Doneer je afdankertjes aan vrienden, buurtgenoten of een goed doel
Gebruik kapotte afdankertjes als poetsdoek of gooi ze in de textielcontainer

Openbaar vervoer

Kies wanneer mogelijk voor fiets of benenwagen
Reis minder ver/vaak
Een volle bus of trein maakt minder impact per persoon

Verpakkingen en afval

Beperk je afval door wegwerpproducten te vervangen door duurzame varianten
Beperk je papierafval met een Nee-nee-sticker, door je af te melden voor post en door adreswijzigingen tijdig door te geven
Beperk je afval door hergebruik als compost of knutselmateriaal
Vermijd onnodig plastic verpakkingen
Scheid je afval zoveel mogelijk
Breng kapotte en ongebruikte spullen naar de juiste verzamelpunten
Raap eens een zwerfie

Verzorging

Korter/minder/kouder douchen met waterbesparende douchekop
Koud wassen op eco-stand
Gebruik minder verzorgingsproducten
Gebruik vaste zeep, vaste shampoo, herbruikbare wattenschijfjes, een afbreekbare tandenborstel, een menstruatiecup, een safety razor etc.
Maak je eigen schoonmaakmiddelen en verzorgingsproducten

Natuur en tuin

Eet zoveel mogelijk biologisch
Vermijd palmolie
Let bij het kopen van hout op het FSC-keurmerk
Haal tegels uit je tuin en maak het groen
Gebruik zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen
Maak een ‘wilde’ tuin met struiken en bloemen voor vogels en insecten
Vang regenwater op
Vermenigvuldig je eigen planten door te stekken
Ruil en deel je planten

Compenseer

Compenseer de CO₂-uitstoot van je excessieve gedrag zoals een vliegreis of overmatig autogebruik
Compenseer de CO₂-uitstoot van je gehele gedrag
Compenseer via de emissierechtenhandel, door bomen aan te laten planten of via gecertificeerde klimaatprojecten

Ga eco-positief

Hak eerst je eigen impact in mootjes
Compenseer voor je resterende impact
Neem mensen in je omgeving mee met verduurzamen: laat het goede voorbeeld zien, leer van elkaar, praat erover zodat je elkaar kan helpen en inspireren
Neem ook mensen buiten je directe omgeving mee door je verhalen te delen via een boek, een blog, sociale media, in de (school)krant, op straat etc.
Ga (vrijwillig of professioneel) aan het werk in de duurzame branche
Beïnvloed politiek: stem groen of zet je actief in
Beïnvloed het bedrijfsleven: door (niet) te kopen, door ze aan te spreken op hun gedrag of door ze te helpen met verduurzamen
Help milieuorganisaties met een lidmaatschap of door je actief in te zetten
Of word een regelrechte eco-held zoals Boyan Slat, The Plastic Soup Surfer of Babette Porcelijn

Aan de slag en doorzetten

Bam! Krijg je ook zoveel inspiratie door deze lijst? Sommige dingen kun je makkelijk tackelen, andere vergen wat meer moeite, maar dat je nu wel érgens mee aan de slag moet kunnen, lijkt me duidelijk.

In het vorige artikel gaf ik al aan dat het belangrijk is om in gedachten te houden waarom je duurzaam wil leven. Lees boeken, kijk documentaires, volg milieuorganisaties en de betere journalistiek om jezelf scherp te houden en meer te leren.

Aansluitend op het artikel Beginnen met duurzamer leven: hoe pak je dat aan? kun je in het artikel 12 tips om je groene voornemens tot een succes te brengen lezen hoe je je nieuwe duurzame gedrag succesvol kunt volhouden.

Waar ga jij als eerste mee aan de slag? Of als je al lekker op weg bent, wat wordt je volgende horde? Niet alles tegelijk doen hoor! Als ik je ergens mee kan helpen, hoor ik het graag.